Ổn định tỷ giá - Một kết quả nổi bật

Hehe. Thật vô cùng thú vị! Tiêu đề bên trên là tiêu đề của 1 bài báo của tác giả Minh Ngọc nào đó trên website của Chính phủ làm tớ giật mình thon thót, vội phải thanh minh ngay đây không phải là bài của tớ “nâng bi” (từ tớ mượn) mấy đồng chí Chính phủ đâu nhé. Không biết đây là sự trùng lặp vô tình hay hữu ý nữa không biết.

Thú vị cái nữa là tớ vừa mới nói 2, 3 tuần trước trên TBKTSG rằng thậm chí ổn định tỷ giá còn được coi là thành công trong điều hành chính sách kinh tế vĩ mô ở Việt Nam, thì nay tớ bị ngay bài viết này đập một nhát vào giữa mặt, từ cái tiêu đề trở đi. Đành phang lại bài báo này một vài nhát cho đỡ tức vậy.

Bài báo viết: “Việc ổn định tỷ giá VND/USD đã có nhiều tác động tích cực. Tác động rõ nhất là góp phần kiềm chế lạm phát về hai mặt. Một mặt, có tác động kiềm chế sự tăng lên của chi phí đẩy, nhất là đối với hàng nhập khẩu- một trong những yếu tố quan trọng của lạm phát”.

Tớ bình luận:  Bài báo vừa viết ở đoạn trên đó rằng: “Có nguyên nhân quan trọng do lạm phát được kiềm chế từ năm ngoái đến năm nay. CPI tháng 12/2012 so với tháng 12/2011 chỉ còn tăng 6,81%;” Điều đó có nghĩa rằng tác giả cũng nhận định rằng lạm phát tác động đến tỷ giá chứ không phải theo chiều ngược lại. Nhưng đến cái đoạn này thì tác giả nói ngược lại, tức tỷ giá tác động đến lạm phát. Vậy thì cái nào tác động đến cái nào trước? Nói cách khác, tác giả tự mâu thuẫn hoặc tự đẩy mình vào thế kẹt. Và tớ xin góp lời ở chỗ này rằng, theo tớ thì đúng là lạm phát tác động đến tỷ giá trước, ít nhất là ở Việt Nam, ít nhất là trong thời gian vài năm qua.

Bài báo viết: “...Mặt khác, giảm thiểu tác động của tâm lý kỳ vọng lạm phát, nâng cao lòng tin vào đồng tiền quốc gia, mà tâm lý, lòng tin tuy không phải là yếu tố kinh tế trực tiếp như các yếu tố về kinh tế, nhưng trong nhiều trường hợp tác động còn lớn hơn cả các yếu tố về kinh tế.”

Tớ bình luận: Việc cho rằng neo tỷ giá làm giảm kỳ vọng lạm phát là sai, ít nhất ở Việt Nam. Kỳ vọng lạm phát xuất phát/bị chi phối một phần chủ yếu bởi cung tiền (cung tiền tăng mạnh thì lạm phát và kỳ vọng lạm phát cũng tăng mạnh), từ đó mới tác động đến lãi suất thực, chênh lệch lãi suất trong và ngoài nước, để rồi mới đến tỷ giá danh nghĩa. Khi tỷ giá danh nghĩa bị “ổn định”, không phản ánh đúng kết quả của các áp lực giảm giá VND, thị trường sẽ kỳ vọng tỷ giá danh nghĩa VND tăng lên nữa (VND mất giá) để lập lại cân bằng. Có nghĩa là lạm phát và kỳ vọng lạm phát vẫn chi phối tỷ giá (trước), chứ không phải ngược lại, ít nhất ở Việt Nam, trong thời điểm hiện tại. Và do đó, việc kìm hãm tỷ giá chỉ kéo dài được một thời gian chứ không thể kéo dài vô tận được; và tuy tỷ giá ổn định có thể giảm tác động tiêu cực ngược trở lại lạm phát thông qua kênh nhập khẩu nhưng khi đã phải phá giá thì thậm chí còn phải phá giá lớn hơn cả mức cần có nếu chủ động. Điều này cũng có nghĩa là ổn định tỷ giá bằng mọi giá có thể là lợi bất cập hại.

Bài báo viết: “Một tác động khác rất quan trọng là góp phần cải thiện cán cân thanh toán, giảm việc găm giữ ngoại tệ, giảm tình trạng “đô - la  hoá” nền kinh tế, thông qua việc mua vào ngoại tệ trên thị trường, tăng dự trữ ngoại hối, bảo đảm sự an toàn của nền tài chính quốc gia.”

Tớ bình luận: Khi tỷ giá bị kìm giữ và lãi suất VND lớn hơn ngoại tệ thì đương nhiên sẽ thu hút một lượng vốn nóng nước ngoài đổ vào hưởng chênh lệch lãi suất. Đây chính là một trong những khả năng dẫn đến thặng dư tài khoản vốn (thậm chí trong cái gọi là kiều hối chắc chắn bao gồm cả một phần loại vốn này). Mà cái này thì khó có thể gọi là tác động tích cực của việc ổn định tỷ giá, cũng như của việc “cải thiện cán cân thanh toán” được. Bản chất của luồng vốn này là vào nhanh, ra cũng nhanh để hưởng chênh lêch lãi suất. Và thặng dư tài khoản vốn thực ra là tiền vay của thiên hạ, sớm muốn cũng phải trả lại cho thiên hạ, chứ không thể giữ lại ở Việt Nam được. Bài học về khủng hoảng tài chính bắt nguồn từ thâm hụt thương mại và tỷ giá cố định vẫn còn nóng hổi đó.

Còn về chuyện giảm “đô la hóa” nền kinh tế thì cũng phải xem lại. Giả sử số đô la mua thêm được vào dự trữ ngoại hối là luồng tiền nóng nói trên và nằm im trong két sắt của NHNN (không tung ra qua hệ thống ngân hàng Việt Nam)  thì đương nhiên tổng lượng đô la đang lưu thông trong nền kinh tế vẫn không đổi như trước chứ, sao gọi được là đã giảm đô la hóa? Đây mới chỉ là một ví dụ để thấy cái kết luận này là hết sức dễ dãi, chủ quan, duy ý chí.

Bài báo viết: “Ngoài ra, sự ổn định của tỷ giá cũng là một trong những yếu tố góp phần làm cho GDP bình quân đầu người tính bằng USD theo tỷ giá hối đoái thực tế đã tăng nhanh trong mấy năm nay (nếu năm 2010 đạt 1.273 USD, năm 2011 đã tăng lên 1.517 USD, năm 2012 đã tăng lên 1.749 USD và khả năng 2013 có thể đạt 1.900 USD).”

Tớ bình luận: Cái này làm tớ phì cả cười, vì lần đầu tiên được thấy một cái lý luận hài như vậy. Như tớ viết trong bài về thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam so với khu vực mấy tháng trước đây. Nếu muốn làm tăng thu nhập đầu người danh nghĩa của Việt Nam ở mức thần kỳ thì cách ngắn nhất là Việt Nam tăng cung tiền thật mạnh để lạm phát tăng chóng mặt, trong khi cố định tỷ giá danh nghĩa VND thì mức thu nhập đầu người Việt Nam còn có thể tăng lên đến 3.000 USD vào năm 2014 và 4.000 USD hoặc hơn vào năm 2015 chứ chẳng chơi. Vậy cứ yên tâm mà ổn định tỷ giá (đồng thời tăng cung tiền) đi, cho có lợi đủ đường nhé, khỏi cần thậm chí phải "điều chỉnh" tỷ giá 2-3% năm nay làm gì nữa cho thiệt.