Chính phủ vừa ban
hành Nghị quyết 49/NQ-CP trong phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 5 năm 2016.
Cảm nhận đầu tiên khi đọc nghị quyết này là tính cụ thể đã được cải thiện hơn
so với những văn bản cùng loại trước đây. Trong nghị quyết này Chính phủ đã vạch
ra những công việc cụ thể cần làm, những nơi phải thực hiện, với nhiệm vụ được
phân công rõ ràng trong khoảng thời gian cụ thể.
Ngoài ra, Nghị
quyết 49 còn chứa đựng vài thông điệp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế và ổn
định các cân đối vĩ mô.
Một mặt, tuy
Chính phủ nhận định tình hình kinh tế - xã hội trong 5 tháng đầu năm còn nhiều
khó khăn, thách thức, với kinh tế vĩ mô ổn định nhưng chưa vững chắc, lạm phát
có nguy cơ tăng, xuất khẩu tăng trưởng thấp…, nhưng mặt khác Chính phủ quyết
tâm không điều chỉnh các mục tiêu, phấn đấu đạt mục tiêu đề ra. Từ thông điệp
này, có thể hiểu rằng Chính phủ quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng GDP ở mức
6,7% đã được đặt ra cho năm 2016.
Mục tiêu này liệu
có khả thi không? Cũng như Chính phủ đã nhìn nhận, bối cảnh trong và ngoài nước
5 tháng qua không hề thuận lợi cho tăng trưởng, và đây có lẽ cũng là lý do để
Ngân hàng Thế giới (WB) mới đây đã phải hạ dự báo tăng trưởng của Việt Nam
trong năm 2016 xuống còn 6,2%, thấp hơn tới 0,4 điểm phần trăm so với dự báo của
họ đưa ra hồi tháng 1 năm nay.
Nhưng có lẽ Chính
phủ có niềm tin và lý lẽ riêng để đưa ra quyết tâm thực hiện được mục tiêu tăng
trưởng tham vọng như vậy. Xét trong bối cảnh hiện tại, Chính phủ chắc chắn nhận
thức rõ rằng nguồn lực cho tăng trưởng không thể đến từ việc mở rộng chính sách
tiền tệ một cách bất cẩn như trước đây để đẩy mạnh đầu tư và tiêu dùng nhằm
thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Điều này được thể hiện ở việc Chính phủ thẳng thắn
thừa nhận rằng lạm phát có nguy cơ tăng. Như vậy, một trong những nguồn lực cho
tăng trưởng có tiềm năng nhất sẽ phải là cải thiện năng suất lao động xã hội.
Vậy năng suất lao
động xã hội sẽ được cải thiện bằng cách nào? Điều này đã được gián tiếp trả lời
bởi chính những quyết nghị liên quan đến xây dựng và hoàn thiện thể chế trong
Nghị quyết 49. Nói nôm na thì một trong những trọng tâm điều hành của Chính phủ
là “cởi trói” cho nền kinh tế, hạ thấp và xóa bỏ các rào cản trong kinh doanh
và đầu tư, khuyến khích sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, nâng cao
tính cạnh tranh của quốc gia. Những vấn đề này đã được đề cập khá chi tiết và cụ
thể trong Quyết nghị 1 và 2 của Nghị quyết 49.
Tất nhiên, từ
chính sách đến hành động là một quãng đường dài nhưng nếu Chính phủ mới của Thủ
tướng Nguyễn Văn Phúc quyết tâm thực hiện như những gì đã thể hiện trong mấy
tháng qua thì mục tiêu tăng trưởng 6,7% năm nay không phải là viển vông, bất khả
thi, và nếu đạt được thì cũng không nhất thiết gây thêm bất ổn vĩ mô.
Thông điệp quan trọng
thứ hai được thể hiện qua việc Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều
hành chính sách tiền tệ, tín dụng bám sát mục tiêu kiểm soát lạm phát, trên cơ
sở đó giảm lãi suất. Như vậy, với Chính phủ, tuy quyết tâm đạt mục tiêu tăng
trưởng GDP nhưng có thể hiểu rằng Chính phủ sẽ không mạo hiểm và sẵn lòng đánh
đổi lạm phát lấy tăng trưởng như trước đây, mà thay vào đó là tập trung vào những
giải pháp tăng trưởng phi tiền tệ như cải cách thể chế nói ở trên. Cũng từ chỉ
đạo này có thấy thêm rằng lãi suất đã được Chính phủ xác định không phải là yếu
tố sống còn cho tăng trưởng, và NHNN sẽ rất thận trọng trong việc hạ lãi suất.
Hay nói cách khác, lãi suất sẽ không có dư địa đáng kể để giảm thêm trong năm
nay nếu lạm phát trong quý 3 tiếp tục tăng mạnh có nguy cơ phá vỡ mục tiêu kiềm
chế lạm phát cả năm nay dưới 5%.
Thông điệp quan
trọng thứ ba cũng đến từ chỉ đạo của Chính phủ với NHNN. Theo đó, NHNN nghiên cứu
và thực hiện các giải pháp phù hợp để quản lý thị trường ngoại tệ, thị trường
vàng, bảo đảm mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, phù hợp
với chủ trương chống đô la hóa, vàng hóa của Chính phủ.
Thông điệp trên
cho thấy Chính phủ vẫn nhất quan với chủ trương chống đô la hóa, vàng hóa của
mình. Bối cảnh của chỉ đạo trên có thể là việc có một số kiến nghị gần đây về
huy động vàng trong dân để phát triển kinh tế, hay kiến nghị nâng trần lãi suất
tiền gửi USD lên trên 0%… mà về bản chất đều làm tăng nạn đô la hóa, vàng hóa
vì đã công nhận đô la và vàng như một phương tiện thanh toán lưu thông hợp pháp
trong lãnh thổ Việt Nam bên cạnh tiền đồng.
Phản hồi của NHNN
trước kiến nghị về huy động vàng trong dân gần đây là một sự thận trọng cần thiết.
Với kiến nghị NHNN nâng trần lãi suất tiền gửi USD lên trên 0%, nếu cứ chiểu
theo đúng chỉ đạo chống đô la hóa của Chính phủ nói trên thì NHNN chắc sẽ phải
“nói không” với kiến nghị này. Ngoài ra, việc nâng trần lãi suất tiền gửi USD
lên một mức nào đó, ví dụ, 0,5%/năm thì vẫn không giải quyết căn bản được vấn đề
là vừa thu hút được nguồn lực trong dân (lượng USD nắm giữ) vừa ngăn chặn được
nạn “lách luật” bởi các ngân hàng thương mại trong việc thu hút tiền gửi USD.
Vì khi áp lực huy động USD gia tăng thì mức trần 0,5% sẽ tiếp tục trở nên quá
chật chội, khuyến khích các ngân hàng thương mại tiếp tục tìm cách lách luật.
Đó là chưa kể nếu nâng trần lãi suất USD lên, ví dụ, 0,5% thì sẽ càng làm tăng
tính hấp dẫn của USD so với tiền đồng, lại càng đi ngược chủ trương chống đô la
hóa mà Chính phủ đã nhấn mạnh. 
No comments:
Post a Comment