Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ mới đây ký văn bản số 1768/TTg-ĐMDN về việc chuyển nhượng vốn theo Nghị định số 91/2015/NĐ-CP, theo đó yêu cầu các Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Hội đồng thành viên các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước lập danh sách các doanh nghiệp trực thuộc đã cổ phần hóa nhưng chưa đăng ký giao dịch và niêm yết trên thị trường chứng khoán. Đồng thời, người đại diện phần vốn nhà nước phải phối hợp, đôn đốc doanh nghiệp khẩn trương hoàn tất việc đăng ký giao dịch và niêm yết trên thị trường chứng khoán theo quy định, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trước ngày 1/11/2016.
Văn bản trên được
đưa ra trong bối cảnh hiện vẫn còn khá nhiều doanh nghiệp nhà nước lớn đã hoàn
thành cổ phần hóa trên 1 năm nhưng chưa tiến hành niêm yết hoặc giao dịch trên
Upcom như Sabeco, Habeco, Cienco 1, Cienco 4, Vinatex, Vietnam Airlines,
Seaprodex, Tổng Công ty Phong Phú...
Cần lưu ý rằng,
trước đây Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định 51/2014/QĐ-TTg về Một
số nội dung về thoái vốn, bán cổ phần và đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị
trường chứng khoán của doanh nghiệp nhà nước. Mục 3 của quyết định này quy định
rõ, kể cả với doanh nghiệp đã chính thức trở thành công ty cổ phần trước ngày
quyết định này có hiệu lực thi hành (1/11/2014), đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước
có trách nhiệm chỉ đạo người đại diện phối hợp, đôn đốc doanh nghiệp hoàn tất
việc thực hiện đăng ký giao dịch và niêm yết theo quy định trong thời hạn tối
đa 1 năm kể từ ngày quyết định này có hiệu lực.
Như vậy, nhiều
doanh nghiệp đã cổ phần hóa hiện tại đã không thực hiện niêm yết theo Quyết định
51 dù quyết định này đã có hiệu lực gần 2 năm. Hơn nữa, rõ ràng sự vi phạm quy định
phải niêm yết không chỉ diễn ra ở cấp doanh nghiệp và người đại diện chủ sở hữu
vốn nhà nước tại doanh nghiệp mà còn cả ở cấp đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước,
tức các bộ quản lý ngành, gồm cả Bộ Tài chính và Ban Chỉ đạo đổi mới và phát
triển doanh nghiệp, và Ủy ban nhân dân (UBND) các tỉnh, thành. Cụ thể, các bộ,
ban và UBND đã không theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, báo cáo Thủ tướng Chính phủ
việc triển khai niêm yết nhiều doanh nghiệp cổ phần hóa trong thời hạn một năm
kể từ ngày Quyết định 51 có hiệu lực.
Rất tiếc là trong Quyết định 51 tuy có quy định rõ trách nhiệm của các bộ,
ban và UBND nhưng lại thiếu điều khoản xử lý khi các cơ quan hữu trách này
không thực hiện đúng, nghiêm các quy định về thoái vốn và niêm yết của doanh
nghiệp cổ phần hóa trong cùng quyết định. Nên cũng dễ hiểu các cơ quan hữu
trách không có động lực phải thực hiện nghiêm chỉnh trách nhiệm của mình, dẫn đến
nhiều doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hóa đến cả chục năm vẫn không bận tâm
chuyện niêm yết trên sàn chứng khoán.
Cũng cần nói một cách công bằng là dường như Thủ tướng Chính phủ cũng
“quên” Quyết định 51. Việc để cho nhiều doanh nghiệp cổ phần hóa không niêm yết
trên sàn chứng tỏ Thủ tướng cũng không “truy” các cơ quan hữu trách tại sao lại
để xảy ra tình trạng đó và/hoặc cũng đã không chỉ đạo xử lý dứt điểm tình trạng
này.
Sự “phớt lờ” Quết
định 51 một cách có hệ thống như vậy có thể là bối cảnh cho việc Phó Thủ tướng
ban hành Văn bản 1768 nhắc nhở nói trên. Tuy nhiên, văn bản này cũng chỉ đúng
nghĩa là nhắc nhở, và điều ràng buộc trách nhiệm duy nhất dường như chỉ là yêu
cầu các cơ quan hữu trách và doanh nghiệp báo cáo Thủ tướng kết quả thực hiện
trước ngày 1/11/2016.
Dễ hình dung kết
quả của việc báo cáo sẽ là có một số doanh nghiệp tiếp tục trì hoãn việc niêm yết
trên thị trường chứng khoán với những lý do ABC rất khách quan, hợp lý như trước
đây và rồi mọi chuyện lại sẽ như cũ.
Để tránh tình
trạng đáng thất vọng hầu như biết trước như vậy, Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính
phủ cần phải xem xét sửa đổi Quyết định 51 hoặc ban hành một văn bản pháp luật
khác quy định rõ việc xử phạt người đứng đầu các cơ quan hữu trách không hoàn
thành trách nhiệm theo dõi, đôn đốc các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng
khoán trong một thời gian nhất định, giả sử là đến hết tháng 3/2017.
Tất nhiên, chắc
chắn sẽ lại có những lời biện hộ, bào chữa cho việc chậm chễ niêm yết lên sàn
như thời gian gấp gáp, không kịp chuẩn bị kỹ lưỡng... Nhưng thực tế cho thấy nếu
không “ép”, không bị đặt dưới áp lực thì các cơ quan hữu trách và doanh nghiệp
sẽ không bao giờ thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ.
Bản thân Chính
phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ cũng cần phải luôn “nhớ” đến việc niêm yết của các
doanh nghiệp cổ phần hóa này bằng cách theo dõi, đôn đốc và xử lý những cơ quan
chức năng nào không hoàn thành trách nhiệm của mình, tránh tình trạng văn bản
pháp lý ban hành ra rồi để đó, tùy cấp dưới thực hiện thế nào, đến đâu thì thực
hiện mà chẳng bị hề hấn gì. Nói cách khác, để tránh “lỗi hệ thống” lặp lại, sự
nghiêm minh và tinh thần trách nhiệm cần phải được làm gương, thể hiện từ cấp
cao nhất trong hệ thống.
No comments:
Post a Comment