http://cafef.vn/ty-gia-va-nhung-nghich-ly-20170622164421203.chn
Trái
ngược với dự đoán của thị trường, đợt tăng lãi suất của Fed mới gần đây lại
diễn ra trong sự êm ả trên các thị trường ngoại hối quốc tế, thậm chí đến mức
là nghịch lý khi nhiều đồng tiền lại tăng giá so với USD. Nói là nghịch lý vì,
theo lý thuyết, khi lãi suất của một đồng tiền tăng lên, nó làm tăng sức hấp
dẫn tương đối của đồng tiền đó so với các đồng tiền khác, dẫn đến tỉ giá quy
đổi giữa nó với các đồng tiền khác tăng lên (một đơn vị của đồng tiền này sẽ
đổi được nhiều hơn các đồng tiền khác).
Ở
trong nước, diễn biến của cặp tỉ giá VND/USD cũng theo hướng ngược lại, khi USD
“dậm chân” đứng yên hoặc thậm chí còn giảm đi so với VND trên thị trường tự do.
Chỉ đến ngày 20/6 thì tỉ giá mới “nóng” lên, nhưng phần lớn được quy cho là bởi
động thái mua vào USD của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ở mức giá cao hơn giá mua
của các ngân hàng thương mại.
Trong
khi đó, theo một ước tính của Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia công bố gần
đây thì nếu tỉ giá VND/USD tăng 1% thì sẽ làm lạm phát tăng thêm 0,17 điểm phần
trăm. Như vậy, nếu ước tính của ủy ban này là chính xác thì bên cạnh nghịch lý
VND lên giá hoặc đứng vững so với USD, việc NHNN mua vào USD và tung ra VND cũng
có vẻ như là một nghịch lý nữa
khi việc này làm gia
tăng áp lực lên lạm phát.
Song
thực ra chẳng có nghịch lý nào ở đây cả!
Về
chuyện USD không tăng giá nổi so với nhiều đồng tiền khác, trong đó có VND, có
một phần lớn lý do là tại bởi vào thời điểm Fed tăng lãi suất hồi tuần trước
thì số liệu mới nhất về thị trường bất động sản và chỉ số lòng tin tiêu dùng
của Mỹ lại cho thấy tình hình xấu đi, báo trước tình hình thiếu khả quan của
tăng trưởng kinh tế trong quý 2 này. Điều này làm tăng kỳ vọng vào một quá
trình nâng lãi suất sẽ chậm lại của Fed trong phần còn lại của năm nay. Bởi
vậy, yếu tố nâng đỡ USD từ việc Fed tăng lãi suất đã bị triệt tiêu bởi những
diễn biến và kỳ vọng tiêu cực này.
Về
việc NHNN tăng tỉ giá VND/USD vốn sẽ làm tăng lạm
phát như được chỉ ra bởi báo cáo của Ủy ban Giám
sát Tài chính quốc gia, trong khi NHNN đang nỗ lực kiểm soát lạm phát, đây cũng không phải là nghịch lý
vì thực ra nhận định về chiều quan hệ nhân quả (tỉ giá tăng gây lạm phát) của
ủy ban là không hoàn toàn đúng và cũng không đơn giản như vậy.
Tăng
tỉ giá (làm VND yếu đi so với USD) sẽ làm tăng áp lực lạm phát chỉ khi nhập
khẩu không đổi và thậm chí còn tăng lên (về lượng), dẫn đến cái gọi là “nhập
khẩu lạm phát”. Khi đó, cùng
một giá nhập khẩu bằng USD nhưng nhà nhập khẩu phải trả nhiều VND hơn (để mua
USD trên thị trường ngoại tệ trong nước) nên sẽ tính giá bán bằng VND cao hơn ở
thị trường trong nước, dẫn đến mặt bằng giá cả trong nước tăng lên (lạm phát
tăng).
Nhưng
VND yếu đi lại mang đến một tác động tích cực lớn khác là làm cho hàng xuất
khẩu của Việt Nam tăng sức cạnh tranh về giá, nên khối lượng và giá trị xuất
khẩu tăng lên (tức là thu được nhiều USD hơn, và tức là hỗ trợ ngược trở lại
cho giá trị của VND). Ngược lại, hàng nhập khẩu vào Việt Nam trở nên kém cạnh
tranh về giá so với hàng nội địa khi VND yếu đi, nên người tiêu dùng trong nước
chuyển sang hàng nội địa, làm giảm khối lượng nhập khẩu một cách tương đối. Giá
hàng nhập khẩu tính bằng VND càng đắt thì mức độ thay thế hàng nhập khẩu bằng
hàng Việt càng mạnh. Kết quả là tác động tiêu cực của kênh “nhập khẩu lạm phát”
sẽ bị giảm thiểu. Vì lúc này cấu thành của hàng hóa nhập khẩu (với giá tính bằng VND tăng lên) trong rổ hàng
hóa dùng để tính CPI đã giảm đi, song song với sự gia tăng tương ứng của cấu
thành của hàng hóa nội địa (với giá tính bằng VND vẫn như trước, không đổi). Nói
cách khác, VND yếu đi không tự khắc sẽ dẫn đến lạm phát cao hơn ở Việt Nam như
một số lo lắng.
Nhìn
rộng ra, trong bối cảnh tỉ giá đang “lùng nhùng” như hiện nay, trong khi nền
kinh tế vẫn cần một cú hích để tăng trưởng mạnh hơn trong nửa năm còn lại, còn
nhập siêu thì vẫn tiếp diễn, sự can thiệp, mua vào USD của NHNN để làm yếu VND
trong vòng kiểm soát (yếu đi có chừng mực) là một bước đi đúng và là một trong
số rất ít giải pháp khả thi nhất để mong đạt được cùng lúc nhiều mục tiêu mâu
thuẫn.
Hành
động trên của NHNN càng có ý nghĩa hơn khi USD có xu hướng bật tăng trở lại từ
giữa tuần này so với nhiều đồng tiền khác trên thế giới và có thể duy trì được
đà tăng này trong thời gian tới.
Có
những ý kiến cho rằng hành động nâng giá mua USD của NHNN là để đón đầu những
đợt tăng lãi suất tiếp theo của Fed trong năm nay, để tăng dự trữ ngoại hối
nhằm giảm thiểu những cú sốc bất lợi từ việc tăng lãi suất của Fed v.v… Những
phân tích này khá là gượng ép. Ít nhất thì cũng vì chính lý do là khả năng Fed
sẽ không tăng lãi suất dồn dập (thêm quá 1 lần) trong nửa năm còn lại, và xuất
phát từ thực tế là USD đã suy yếu sau khi Fed tăng lãi suất, nên NHNN lẽ ra
càng không có lý do gì để mà phải chủ động tỉ giá VND/USD lên quá sớm và đáng
kể như vừa qua.
Tóm
lại, có lẽ chưa bao giờ phương châm điều hành tỉ giá được lặp đi lặp lại của
NHNN “linh hoạt và chủ động” được thể hiện rõ và có ý nghĩa như những lần nâng
tỷ giá mua vào USD trong mấy tháng gần đây.
No comments:
Post a Comment