Ông Nguyễn Quốc Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên VAMC, cho rằng cần có cái nhìn khách quan về nợ xấu. Nợ xấu không phải là do một mình hệ thống ngân hàng gây ra mà ngân hàng chỉ là một trong những nguyên nhân. Nợ xấu ảnh hưởng nghiêm trọng đến tăng trưởng kinh tế vì vậy cần cả xã hội chung tay xử lý nợ xấu trên tinh thần công khai, minh bạch.
Ông Hùng đã nói
đúng rằng ngân hàng chỉ là một trong những nguyên nhân gây ra nợ xấu. Có những
nguyên nhân khác như Chính phủ bảo lãnh cho vay hoặc Chính phủ chỉ đạo ngân
hàng thương mại cho vay một doanh nghiệp nào đó, phần nhiều là doanh nghiệp nhà
nước, để rồi doanh nghiệp đó mất khả năng trả nợ nhưng Chính phủ không chi trả
khoản nợ của doanh nghiệp với ngân hàng. Có cả nguyên nhân như một số doanh
nghiệp vay vốn ngân hàng để thực hiện các hợp đồng với Chính phủ nhưng vì lý do
nào đó Chính phủ không thanh toán các hợp đồng nên đẩy doanh nghiệp vào đường
cùng, mất khả năng trả nợ...
Trong những trường
hợp vì một lý do khách quan như trên thì đúng là ngân hàng là một nạn nhân nhiều
hơn là một tội đồ gây ra nợ xấu. Cách thức giải quyết nợ xấu trong những trường
hợp này đương nhiên không phải là trông chờ, phó mặc cho ngân hàng tự loay hoay
với đống nợ xấu do người khác để lại, mà phải là có sự chung tay, có sự chịu
trách nhiệm của bên liên đới. Nếu ngân sách, và tức là tiền của dân, phải bỏ ra
để đền bù trong những trường hợp này thì cũng là điều tất yếu và công bằng.
Nhưng nếu đã đến mức độ này rồi thì phải quy trách nhiệm cho những ai đã tạo ra
những lý do “khách quan” như vậy, chứ không thể để xảy ra tình trạng tiền dân
là tiền “chùa”, muốn phá thế nào thì phá.
Trong những trường
hợp còn lại, mà phần nhiều là lý do chủ quan, từ phía ngân hàng, thì đương
nhiên trách nhiệm giải quyết nợ xấu phải là của ngân hàng. Kể cả trong trường hợp
mà nhiều người hay viện dẫn “kinh tế khó khăn” làm nhiều doanh nghiệp đóng cửa,
phá sản, mất khả năng thanh toán thì đó cũng không phải là lỗi/lý do khách quan
mà vẫn là lỗi của ngân hàng khi đã không tỉnh táo xem xét trước khi cho vay. Đặt
một câu hỏi đơn giản, tại sao các ngân hàng khác không bị “vướng” vào những
doanh nghiệp đóng cửa, phá sản này mà chỉ có một (số) ngân hàng cụ thể? Kinh tế
thị trường đòi hỏi mọi chủ thể phải tự chịu trách nhiệm với các quyết định kinh
doanh của mình mà khó có thể đổ lỗi cho ai khác, trừ những trường hợp thật sự
khách quan như nói ở trên.
Chuyển sang vấn đề
xã hội chung tay để giải quyết nợ xấu như ông Hùng kêu gọi. Như đã nói, trừ những
trường hợp Chính phủ liên quan trực tiếp và là nguyên nhân gây ra nợ xấu thì cần
thiết phải dùng ngân sách để đền bù cho ngân hàng. Xử lý nợ xấu trong những trường
hợp này chỉ đơn giản là vậy, chẳng có gì phải vòng vo, phức tạp, cơ chế nọ kia.
Các trường hợp
còn lại, sự chung tay của xã hội, nếu có, chỉ là sự cùng nhau thúc đẩy, giải
quyết những điểm nghẽn trong xử lý nợ xấu, mà phần nhiều bằng cơ chế, đúng như
một chuyên gia nào đó đã nói, chứ không phải là bằng việc kêu gọi, đòi hỏi ngân
sách nhà nước (hoặc nói một cách bí hiểm hơn là “nguồn lực nhà nước”) phải chi
tiền ra như một số người đang hào hứng kêu gọi.
Bởi, như đã nói đến
đôi lần, trong cơ chế hiện tại, dù có muốn dùng ngân sách để xử lý nợ xấu theo
đề xuất của một số người, kiểu như mua nợ xấu bằng tiền thật, theo giá thị trường
v.v… thì nợ xấu mua về chắc chắn vẫn sẽ chỉ nằm ùn tắc thêm ở VAMC mà không thể
thoát đi đâu được vì bản thân VAMC bây giờ cũng đang lúng túng với đống nợ xấu
mà họ đang nắm với những lý do mà ông Hùng đã vạch ra cặn kẽ.Trong khi đó, sự khai thông về cơ chế, chẳng hạn cho phép mua bán nợ với bên thứ ba, tạo thuận lợi cho việc thu giữ, phát mãi tài sản thế chấp v.v… chắc chắn không những sẽ thúc đẩy nhanh quá trình xử lý nợ xấu mà còn mang lại tính hiệu quả cao vì là xử lý theo cơ chế thị trường. Mà cũng lạ, chuyện hiển nhiên như vậy, ngay cả người trong cuộc đã khẩn thiết kêu gọi như vậy mà dường như không ai nhận thấy, muốn xắn tay vào cùng nhau giải quyết, thay vào đó lại chỉ nhăm nhăm kêu gọi ngân sách phải bỏ tiền ra mua lại hết nợ xấu của ngân hàng, để giúp ngân hàng “vượt khó, thoát nghèo”!
Đến đây, có một
điều rất quan trọng cần phải lưu ý. Đó là lời kêu gọi tạo những cơ chế thuận lợi
riêng cho VAMC với lý do là không thế thì không thúc đẩy được quá trình xử lý nợ
xấu. Điều này chỉ đúng một nửa. Vì VAMC về bản chất cũng chỉ là một AMC (tổ chức
xử lý nợ của ngân hàng thương mại), cùng có mục đích là xử lý nợ (xấu) trong hệ
thống ngân hàng, nên tại sao chỉ tạo cơ chế riêng cho VAMC mà không mở rộng cơ
chế này cho cả các AMC của các ngân hàng thương mại khác? Nếu chỉ tạo cơ chế
riêng cho VAMC thì có khác gì vẫn buộc nút việc xử lý nợ xấu trong toàn hệ thống
ngân hàng?
Hơn nữa, cũng
không khó để nhìn thấy trước kết cục trong tương lai gần, VAMC sẽ lại tiếp tục
“ca” bài “nguồn lực hạn chế về con người và mạng lưới hoạt động, trong khi số
lượng khoản nợ VAMC mua rất lớn… nên VAMC chưa thể trực tiếp quản lý… việc tổ
chức thực hiện xử lý tài sản để thu hồi nợ kém hiệu quả” mà ông Hùng đang trần
tình trước thiên hạ. Lúc đó, có lẽ VAMC muốn và sẽ trở thành một “siêu tổ chức”
độc quyền trong chuyện giải quyết nợ xấu, còn các AMC khác vẫn mãi chỉ là để
làm cảnh, nên tốt nhất là dẹp đi cho đỡ tốn kém.
Tóm lại, xã hội
chung tay xử lý nợ xấu là việc cần làm nhưng sự chung tay này phải có giới hạn,
có lựa chọn việc cần và có thể cùng nhau làm. Xã hội chung tay xử lý nợ xấu tuyệt
đối không luôn đồng nghĩa với ngân sách, và tức là người dân phải bỏ tiền ra để
cứu trợ ngân hang.
No comments:
Post a Comment