Chiều 17/11 Quốc hội đã thông qua Luật Đấu giá tài sản. Theo đó, việc đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của tổ chức mà Nhà
nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập để xử lý nợ xấu của các tổ
chức tín dụng Việt Nam (Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt
Nam - VAMC) đã được đưa vào luật này.
Giải thích lý do quy định việc đấu giá nợ xấu
và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của VAMC, theo báo chí đưa tin, Ủy ban Thường
vụ Quốc hội dẫn yêu cầu tại nghị quyết Trung ương 4, nhấn mạnh việc giao thẩm
quyền và nâng cao năng lực của VAMC trong mua bán nợ theo giá thị trường gắn với
xử lý tài sản thế chấp, bảo vệ lợi ích hợp pháp, chính đáng của chủ nợ. Bên cạnh
đó, các quy định bán đấu
giá nợ xấu trong dự thảo luật đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung lại cho
chặt chẽ, minh bạch, khách quan... tránh thất thoát tài sản Nhà nước
(trong quá trình đấu giá). Ví dụ,
luật này không cho phép
VAMC bán đấu giá theo trình tự, thủ tục rút gọn.
Tuy nhiên, từ góc độ xử lý nợ xấu, tình trạng hiện tại của dự thảo còn một số tồn
tại lớn.
Trước tiên, không rõ có chính xác là Ủy ban
Thường vụ Quốc hội đã đưa vào dự thảo quy định không cho phép VAMC bán đấu giá
theo trình tự, thủ tục rút gọn, như báo chí đưa tin, hay không. Nếu đúng là như
vậy thì thật khó hiểu khi điều 53 “Đấu giá theo thủ tục rút gọn”, mục 1.c của dự
thảo lại vẫn cho phép VAMC được đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của mình theo thủ tục rút gọn. Và nếu đúng là VAMC được đấu giá nợ xấu và
tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu theo thủ tục rút gọn như vậy thì những lo ngại
của dư luận và của ngay chính Ủy ban Thường vụ Quốc hội, như báo chí đưa tin, về
chuyện thất thoát tài sản nhà nước trong quá trình đấu giá là có khả năng thành
sự thật.
Tồn tại thứ hai là, dự thảo luật chỉ chọn và
cho phép duy nhất VAMC được đấu giá nợ xấu và tài sản đảm bảo cho khoản nợ xấu
mà hoàn toàn “lờ” đi các Tổ chức xử lý nợ xấu (AMC) khác của các ngân hàng
thương mại. Như đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn giải, mục đích quy định
đấu giá xử lý nợ xấu và tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu của VAMC là để tạo thẩm
quyền và nâng cao năng lực xử lý nợ xấu của VAMC. Nhưng mục đích thực sự cuối
cùng (không được nói rõ ra) là để nhằm giải quyết nhanh nợ xấu theo cơ chế thị
trường. Bởi vậy, giả sử song song với VAMC, dự thảo luật quy định thêm các AMC
khác cũng được đấu giá nợ xấu và tài sản đảm bảo khoản nợ xấu của các ngân hàng
thương mại mà chúng nắm giữ thì rõ ràng quá trình xử lý nợ xấu trong hệ thống
ngân hàng càng được đẩy nhanh bội phần và đây là một điều tốt và mong muốn
không chỉ của các ngân hàng mà cả toàn xã hội. Vậy, không hiểu vì lý do gì mà
các AMC của các ngân hàng thương mại lại không được trao quyền như với VAMC, biến
quyền được đấu giá nợ xấu và tài sản đảm bảo khoản nợ xấu trở thành một đặc quyền
cho VAMC.
Nếu cho rằng chỉ có VAMC mới cần thiết, mới
có đủ khả năng (và “có tóc”, tức đáng tin cậy hơn, dễ quản lý hơn so với các
AMC, trong con mắt của giới quản lý) thực hiện đấu giá nợ xấu thì hoàn toàn
không chính xác. Nhu cầu xử lý nợ xấu của các ngân hàng thương mại và các AMC của
họ cũng rất cấp bách, thậm chí còn hơn cả VAMC vì nợ xấu tồn tại ngày nào thì
các ngân hàng thương mại thiệt hại ngày đó vì phải trích lập dự phòng xử lý nợ
xấu, vì vốn bị trôn trong nợ xấu, trong khi VAMC thì xử lý được nợ xấu thì tốt,
và thu được thù lao xử lý nợ xấu từ các ngân hàng thương mại; không xử lý được
thì cứ để ở đó mà chẳng phải chịu tốn phí cắc bạc nào cả vì nợ xấu không phải
là của VAMC mà thực chất chỉ được họ giữ hộ các ngân hàng thương mại mà thôi.
Nếu cho rằng chỉ có VAMC mới đủ khả năng, mới
đủ độ tin cậy để đứng ra thực hiện việc đấu giá thì đây chỉ là quan niệm của giới
“cạo giấy” quan liêu. Đội ngũ nhân viên VAMC cũng chỉ được tuyển dụng quanh quẩn
trong hệ thống ngân hàng, với trình độ xêm xêm như với những đồng nghiệp của họ
ở các ngân hàng thương mại, ở các AMC. Về độ tin cậy thì VAMC cũng chỉ hơn được
các AMC ở cái mác thuộc “sở hữu nhà nước 100%” nhưng cái mác này hiện nay không
còn nhiều giá trị như trước, và cũng không nói lên nhiều về sự đáng tin cậy.
Trong khi đó, động cơ làm việc thì VAMC có thể kém xa các AMC, vì, như đã nói,
xử lý nợ xấu nhanh và hiệu quả là quyền lợi sát sườn của các AMC và các ngân hàng
thương mại chủ nợ xấu, chứ không phải của VAMC.
Trên hết và quan trọng hơn, vai trò của pháp
luật là để điều chỉnh và chế tài tất cả các hành vi của các đối tượng được chế
tài nên tất cả những quan ngại và lo sợ về việc trao quyền (và nghĩa vụ) tương
đương cho các AMC như với VAMC hoàn toàn có thể hóa giải được bằng việc ban
hành và thực thi nghiêm túc các điều luật liên quan, như (hoặc hơn, nếu cần) những
quy định cho VAMC. Trên khía cạnh này, việc “lờ” các AMC trong việc được đấu
giá nợ xấu và tài sản đảm bảo khoản nợ xấu càng trở nên khó hiểu, khó chấp nhận.
Tồn tại thứ ba của dự thảo luật là dường như
không nhận thức, đánh giá đúng được những khó khăn, vướng mắc trong quá trình đấu
giá, chuyển giao sở hữu tài sản, nhất là tài sản đảm bảo khoản nợ xấu. Ví dụ, dự
thảo luật quy định VAMC có nghĩa vụ giao tài sản đấu giá và các giấy tờ liên
quan đến tài sản đấu giá cho người mua được tài sản đấu giá. Nhưng liệu người
mua được tài sản đấu giá sau khi cầm được tất cả các giấy tờ liên quan đến tài
sản này, gồm có sổ đỏ nếu tài sản đấu giá là mảnh đất, có sang tên chủ sở hữu
thành của mình hay không thì lại là chuyện khác, không có gì đảm bảo là việc
này sẽ thành công, trong trường hợp, ví dụ, người chủ cũ nhất quyết không chịu
làm thủ tục sang tên.
Do vậy, chừng nào Luật đấu giá không có quy định
liên quan, ví dụ, cho phép các cơ quan chức năng công nhận chủ sở hữu mới các
tài sản bảo đảm nợ xấu sau quá trình đấu giá mà không cần người chủ mới này phải
làm thêm thủ tục sang nhượng quyền sở hữu từ chủ cũ thì chừng đó luật này cũng
chỉ để cho có, chỉ phát huy tác dụng trong một số hãn hữu trường hợp mà, ví dụ,
chủ cũ tự nguyện hợp tác trong việc sang tên, đổi chủ mà thôi.
Tóm lại, nếu chỉ dừng lại ở hiện trạng như dự
thảo thì Luật Đấu giá tài sản cũng không giúp gì nhiều cho việc xử lý nợ xấu của
hệ thống ngân hàng nói chung và của VAMC nói riêng!
No comments:
Post a Comment