Tỉ giá mấy ngày
qua, nhất là kể từ khi đã rõ kết quả bầu cử Tổng thống ở Mỹ, đã có xu hướng
tăng (VND giảm giá so với USD) đáng kể. Về nguyên nhân, lần này áp lực tăng tỉ
giá VND không còn gì bí ẩn, đáng tranh luận như những lần trước nữa, vì hầu như
ai cũng phải thừa nhận rằng sự mạnh lên của USD so với các ngoại tệ chủ chốt
khác như Euro, Bảng Anh, Yen Nhật và Yuan (Nhân dân tệ) Trung Quốc là nguyên
nhân chính đằng sau áp lực tăng tỉ giá VND.
Tuy vậy, cũng như
nhiều lần trước, so với mức mất giá đến vài điểm phần trăm của các đồng tiền chủ
chốt trên với USD, sự mất/giảm giá của VND với USD vẫn còn là quá nhỏ, chỉ vài
chục điểm cơ bản (từ đầu năm đến nay, tỉ giá trung tâm chỉ tăng 0,7%). Một số
người cho rằng tỉ giá VND ổn định vì nguồn cung ngoại hối tiếp tục dồi dào, Việt
Nam tiếp tục xuất siêu, thặng dư cán cân thương mại v.v… Điều này là đúng nhưng
chưa phải là nguyên nhân cơ bản.
Nhiều người đã
nhìn ra rằng lãi suất liên ngân hàng đã tăng mạnh trong mấy ngày qua, và thực tế
là Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tăng mạnh lãi suất tín phiếu của mình để hút tiền
đồng về qua kênh thị trường mở OMO. Mục đích của việc siết cung tiền đồng (bất
chấp áp lực phải giảm lãi suất cho vay tiền đồng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế)
không gì khác ngoài nâng đỡ sức hấp dẫn tương đối của tiền đồng với USD, từ đó
nhằm ổn định tỉ giá.
Cung tiền đồng bị
siết lại làm lãi suất bị “neo” ở mức cao đương nhiên sẽ dẫn đến dòng vốn nước
ngoài tiếp tục đổ vào Việt Nam (và chuyển đổi ra VND) để tìm kiếm cơ hội sinh lời
như đã và đang chứng kiến. Nói cách khác, cung USD tiếp tục dồi dào ở Việt Nam
không phải là điều tự nhiên có, tự nhiên xảy ra, hay xảy ra vì tính hấp dẫn của
nền kinh tế Việt Nam một cách chung chung, mà cụ thể có phần đóng góp đáng kể của
lãi suất tiền đồng bị neo cao. Mà như thế thì chuyện nguồn cung USD dồi dào và sự
ổn định tỉ giá không phải là một điều hoàn toàn tốt, đáng ca ngợi và có thể an
tâm được.
Cụ thể hơn, như
đã phân tích qua, cái giá phải trả cho việc ổn định tỉ giá là lãi suất cao, sẽ
tiếp tục gây khó cho doanh nghiệp khi chi phí sản xuất kinh doanh tiếp tục đứng
ở mức cao. Ổn định tỉ giá cũng làm cho tính cạnh tranh của doanh nghiệp xuất khẩu
và kể cả doanh nghiệp sản xuất cho thị trường nội địa thêm lao đao vì hàng hóa
nước ngoài, nhất là Trung Quốc khi đồng tiền của nước này liên tục bị mất giá một
cách có chủ ý, trở nên rẻ hơn đáng kể, chèn lấn thêm hàng của Việt Nam không chỉ
trên thị trường xuất khẩu và còn cả ngay trên thị trường nội địa.
Bởi vậy, cách ứng
xử với tỉ giá VND hiện nay cần phải khác với những năm trước. Những năm trước,
NHNN luôn ở thế phải chống đỡ chật vật với áp lực phá giá tiền đồng do lạm phát
lớn trong khi tỉ giá danh nghĩa bị neo chặt gần như cố định làm tiền đồng bị
lên giá thực (real appreciation) tự gây ra áp lực phải phá giá. Sự chống đỡ này
có hạn nên NHNN mỗi lần phải điều chỉnh tỉ giá là phải điều chỉnh mạnh và sự điều
chỉnh này là hoàn toàn thụ động, tùy thuộc áp lực của thị trường.
Hiện nay, lạm
phát đã “dễ thở” hơn, ở mức chấp nhận được trong khi mặt bằng lãi suất đứng ở mức
cao so với lạm phát nên áp lực phá giá VND không còn mấy. Nhưng, như đã nói, nếu
để VND “vững” giá như hiện tại thì cả nền kinh tế phải trả giá, nên NHNN cần
thiết phải chủ động trong “cuộc chơi” tỉ giá như nhiều đối tác của mình ở các
nước khác cũng đã chủ động để bản tệ của họ ít nhất là không lên giá theo USD
và với các bản tệ khác, chưa nói đến việc họ còn chủ động để bản tệ của mình yếu
đi so với USD nhằm duy trì tính cạnh tranh của mình.
Sự chủ động của
NHNN trong việc điều chỉnh tỉ giá có thể dưới dạng NHNN tạm giãn bớt đà bán tín
phiếu qua kênh OMO để giãn bớt đà siết cung tiền, và để cho tỉ giá tự điều chỉnh
theo hướng VND yếu đi một cách có kiểm soát. Việc để cho VND yếu đi sẽ không
làm “giật mình” thị trường hay nhất thiết sẽ tạo ra những cú sốc lớn vì trong bối
cảnh hiện tại thì sự ổn định của tỉ giá VND mới là điều lạ, mới là điều mà thị
trường và các nhà đầu cơ sẽ chú trọng đến với tư cách là một nguồn cơn gây bất ổn
trong tương lai gần khi NHNN buộc phải điều chỉnh mạnh tỉ giá để lập lại cân bằng
thương mại và phản ánh đúng hơn xu thế của thị trường ngoại hối Việt Nam như một
mắt xích trong thị trường ngoại hối quốc tế.
Hơn nữa, sự cho
ra đời của tỉ giá trung tâm là nhằm tạo ra một tấm đệm giảm sóc để không phải
chứng kiến những cú phá giá bắt buộc, dồn nén và lớn như trước đây nên nó cần
phải được phát huy tác dụng bằng cách để cho tỉ giá VND dần tăng lên hàng ngày,
hàng tuần (nhưng ở mức độ lớn hơn so với hiện tại), tương tự như cách mà Trung
Quốc đang làm với đồng Yuan của họ.
Nếu chủ động
trong cuộc chơi như vậy thì Việt Nam sẽ có một tỉ giá phù hợp hơn với xu thế
chung của thế giới trong khi vẫn kiểm soát được các tác động phụ của việc tiền
đồng yếu đi so với USD.
No comments:
Post a Comment