https://thesaigontimes.vn/sot-dat-toi-do-va-giai-phap/
Trước tiên xin
bàn đến vế sau trong vấn đề trên – giải pháp trị sốt đất, vì qua đó sẽ thấy một
phần của nguyên nhân gây ra sốt đất.
Nếu chiểu
theo các văn bản của các cơ quan hữu trách thì thấy “trị” sốt đất thật ra rất dễ,
đơn giản.
Theo Bộ Xây dựng,
đầu năm 2021 đã xảy ra hiện tượng tăng giá đột biến, thậm chí "sốt
giá" đất nền tại một số địa điểm ở một số địa phương. Tuy nhiên, hiện tượng
tăng giá đất nền nóng cục bộ cũng nhanh chóng hạ nhiệt sau khi Chính phủ, Bộ
Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường có các văn bản chỉ đạo để chính quyền địa
phương kịp thời đưa ra các thông báo cảnh báo (1).
Giả sử đúng như
báo cáo trên là cơn sốt đất từ đầu năm 2021 đã nhanh chóng bị dập tắt. Cũng
theo báo cáo trên, giải pháp dập sốt đất trong thời gian qua chỉ là, Chính phủ,
Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo để chính quyền địa phương “kịp
thời” đưa ra các thông báo cảnh báo.
Tóm lại, phương
pháp dập sốt đất là chính quyền cấp trên dùng văn bản chỉ đạo để chính quyền cấp
dưới dùng lời lẽ cảnh báo ra thị trường.
Lại giả sử rằng
đúng là thị trường đã “biết sợ” các lời lẽ cảnh báo của chính quyền địa phương
mà thôi sốt. Câu hỏi đặt ra là Chính phủ, Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên Môi trường
quản lý thế nào mà chỉ sau khi phải ra văn bản chỉ đạo thì chính quyền địa
phương mới đưa ra các thông báo cảnh báo? Và tại sao chính quyền các địa phương
không chủ động, kịp thời có các giải pháp dập sốt đất “ngay và luôn”? Nên nhớ rằng
chính quyền địa phương nói ở đây cũng bao gồm cả các nhánh của ngay các cơ quan
Chính phủ, và cơ quan quản lý theo ngành dọc gồm cả các Sở/Phòng Xây dựng, Sở/Phòng
Tài nguyên và Môi trường ở các tỉnh, huyện, xã trên cả nước.
Thêm một dấu hiệu
của sự tắc trách, bất lực của cơ quan quản lý trung ương được thể hiện ngay
trong báo cáo trên của Bộ Xây dựng. Theo đó, “thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng
Chính phủ, Bộ Xây dựng đã có văn bản số 5370/BXD-QLN ngày 24/12/2021 gửi Ủy ban
nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương yêu cầu tổng hợp báo cáo
tình hình đấu giá đất, đánh giá tình hình, nguy cơ xảy ra bong bóng bất động sản,...
đồng thời khẩn trương thực hiện các giải pháp để ổn định thị trường”.
Rõ ràng là Bộ Xây
dựng đã không biết làm gì ngoài việc đợi chỉ đạo của Thủ tướng, và khi có chỉ đạo
rồi (sau cả một năm trời) thì cũng chỉ biết đá quả bóng trách nhiệm cho các địa
phương trong việc tự biết mà đưa ra và
thực hiện các giải pháp “ổn định thị trường”. Chẳng nhẽ vai trò của bộ chỉ là
liên lạc viên?
Như vậy, có thể
chỉ ra ngay một phần gốc rễ của cơn sốt đất được cho là đã bị dập hiện nay
chính là phản ứng chậm chễ, thiếu trách nhiệm, yếu năng lực của cả bộ máy quản
lý từ trung ương đến địa phương, thậm chí cả lợi ích nhóm khi để xảy ra sốt đất.
Điều đáng nói nữa
là có lẽ là quá sớm để Bộ Xây dựng cho rằng sốt đất đã nhanh chóng hạ nhiệt. Ví
dụ với đất nền, bản thân báo cáo trên cũng thừa nhận giá đất nền tiếp tục tăng
so với quý trước “tại một số địa phương”. Và bộ này cũng phải dự báo về một cơn
sốt mới trong năm 2022.
Điều gì sắp xảy
ra để Bộ Xây dựng phải cảnh báo vậy? Đó chính là, trích từ báo cáo trên: “Đặc
biệt, khi Nhà nước sử dụng các giải pháp kích cầu, hỗ trợ phục hồi kinh tế sau
giai đoạn giảm phát cũng có thể tác động làm thị trường bất động sản phát triển
nóng nếu không được kiểm soát tốt”.
Do đó, nguyên
nhân sâu xa của các cơn sốt đất trước đây, hiện nay và sắp đến, cũng được ngay
cơ quan quản lý thừa nhận, chính là nguồn tiền quá dư thừa trong nền kinh tế mà
Chính phủ đã không thể kiểm soát được và để chúng chảy mạnh vào bất động sản.
Kèm thêm vào đó, như đã phân tích ở trên, là sự yếu kém, thiếu trách nhiệm (và
có thể cả lợi ích nhóm) từ chính quyền các cấp trong việc kiểm soát tình hình
khi sốt đất đã nổ ra.
Nếu đã nhìn nhận
được nguyên nhân sâu xa xảy ra sốt đất như vậy thì giải pháp cũng đơn giản là cứ
theo thế mà làm. Cụ thể, nếu có kích cầu, hỗ trợ phục hồi kinh tế thì phải kích
và hỗ trợ đúng chỗ, đúng mục tiêu, và đúng liều lượng. Chỉ cần sai sót ở một
trong những yếu tố này thì sẽ có dòng tiền “lạc” vào bất động sản (hoặc các tài
sản đầu cơ khác như chứng khoán).
Tất nhiên vấn đề
mà nhiều người sẽ đặt ra là làm thế nào để làm vừa đúng, vừa trúng, vừa đủ. Vấn
đề này không thể trả lời được và cũng không thuộc phạm vi bài viết này. Nhưng
cũng phải thừa nhận là rất khó để làm được như vậy, nếu cứ nhìn từ thực tế các
nước đã và đang áp dụng các biện pháp kích cầu, như Mỹ chẳng hạn. Nên cơn sốt đất
sẽ có nguy cơ tiếp diễn kéo dài, chứ không phải là lại xảy ra mới trong năm nay
như Bộ Xây dựng báo cáo/dự đoán.
Không ít người
cũng sẽ đặt câu hỏi tại sao không áp dụng các biện pháp căn cơ và mạnh tay như
đánh thuế bất động sản. Điều này thực ra không chỉ không hoàn toàn có hiệu quả
như ý muốn trong việc ngăn chặn sốt đất, như kinh nghiệm nhiều nơi trên thế giới
cho thấy. Chẳng hạn như ở Singapore, Chính phủ đã áp dụng nhiều biện pháp gồm
thuế, phí, tín dụng... nhưng rốt cuộc giá bất động sản nhà ở vẫn cứ tăng vọt
trong vòng 2 năm qua, đặc biệt là quý 4/2021 (2). Và một điều quan trọng nữa là
dù có áp dụng thì điều này sẽ không xảy ra sớm ở Việt Nam ngay trong năm nay hoặc
thậm chí năm sau, do hiệu quả của quy trình làm luật ở Việt Nam.
Nói vậy để thấy
nguyên nhân sốt đất không có gì là bí hiểm, còn giải pháp chữa sốt đất thì lại không
dễ như cách mà người ta đang nói đến. Nhưng nếu chỉ muốn ngăn ngừa sốt đất xảy
ra (và bỏ qua các mục tiêu khác) thì giải pháp căn cơ nhất vẫn phải là đừng bao
giờ để tiền chảy quá nhiều vào nền kinh tế so với khả năng hấp thụ của nền kinh
tế thực.
------------
(1) https://cafef.vn/con-sot-dat-dien-cuong-nhanh-chong-bi-dap-tat-20220210165925362.chn
(2) https://tradingeconomics.com/singapore/housing-index
No comments:
Post a Comment