Về thông điệp này, đã có một số ý kiế diễn giải khác
nhau. Ý kiến thứ nhất cho rằng thông điệp về chấm dứt việc mua ngân hàng 0 đồng
chỉ là vấn đề câu chữ. Vì những ngân hàng có giá trị thực của vốn chủ sở hữu nhỏ
hơn 0 đồng bị mua bắt buộc thì không thể mua với giá nào khác ngoài 0 đồng (hay
điều chỉnh một chút thành 1 đồng).
Ý kiến thứ hai thì phản bác quan điểm trên, rằng
việc dừng mua ngân hàng 0 đồng không phải là chuyện thay đổi câu chữ, hiểu như
vậy là sai với chủ trương và lộ trình phát triển mà NHNN đang theo đuổi. Dự
thảo được xem là “phát pháo” đánh dấu cho tính nhất quán từ khâu thanh tra giám
sát, xử lý ngân hàng yếu kém, thực hiện chuẩn Basel 2 và phát triển thị trường
tài chính. NHNN đang hướng tới việc cho ngân hàng được sẽ hoạt động theo cơ chế
thị trường và khách hàng gửi tiền cần “chọn mặt gửi tiền”. Bởi khách hàng ham
ngân hàng có lãi suất cao thì đồng nghĩa họ sẽ phải tự gánh chịu rủi ro.
Cũng có ý kiến thứ ba không bàn trực tiếp vào phải
hiểu thông điệp này thế nào cho đúng mà lại bàn rộng ra về tính hai mặt của
việc mua ngân hàng 0 đồng, nhấn mạnh vào mặt trái của nó là không đúng với xu
hướng kinh tế thị trường, không đúng với xu hướng thế giới và đặc biệt gây tăng
mất cân đối ngân sách cũng như là nợ công. Hơn nữa việc mua ngân hàng 0 đồng
khiến cho tình trạng đầu cơ, làm ăn phi pháp, chộp giật theo kiểu biến lợi ích
của Nhà nước thành con tin có nguy cơ gia tăng. Bởi vậy, ý kiến này cho rằng
việc NHNN dừng mua ngân hàng 0 đồng là chủ trương đúng và kịp thời. Song đồng
thời cũng cần cảnh báo sớm và nhận diện những ngân hàng có vấn đề sớm để không
xảy ra tình trạng buộc phải chuyển giao hoặc kiểm soát đặc biệt… Do đó, vấn đề
ở đây không chỉ là dừng mua ngân hàng 0 đồng mà cần phải ngăn chặn để phát sinh
những ngân hàng 0 đồng như vậy.
Các ý kiến trên phần nào mới chỉ hiểu/diễn giải thông điệp
của Chính phủ từ một khía cạnh, hoặc đơn giản là… lạc đề, nhất là các ý kiến thứ
hai và thứ ba!
Với ý kiến thứ nhất, đúng là các ngân hàng yếu kém đã thuộc
diện mua lại bắt buộc thì thường có vốn chủ sở hữu âm. Nhưng điều này không có
nghĩa là NHNN chỉ được mua lại các ngân hàng yếu kém này với giá 0 đồng, 1 đồng,
hoặc một cái giá tượng trưng nào đó mà không phải là âm đồng (tức là giá mua nhỏ
hơn những thứ có giá trị được tặng/đưa/kèm thêm). Vì vốn chủ sở hữu của ngân
hàng yếu kém lúc này đã âm nên nếu được NHNN mua với cái giá 0 đồng thì cái giá
này thậm chí vẫn còn là quá hời cho các ngân hàng yếu kém khi xét đến nghĩa vụ
chi trả mà nó và cổ đông của nó phải thực hiện nếu không được NHNN mua lại (và
chịu trách nhiệm thay).
Do đó, thông điệp trên cũng có thể hiểu rằng NHNN vẫn có
thể mua lại bắt buộc các ngân hàng yếu kém với một cái giá (tượng trưng) nào
đó, chắc chắn không phải là 0 đồng, nhưng đồng thời các ngân hàng này và cổ
đông của chúng vẫn phải có trách nhiệm tiếp tục khắc phục các hậu quả để lại
(ví dụ, nợ xấu, vốn ảo, sở hữu chéo v.v…).
Việc này không phải là khó hiểu, chưa từng có trước đây ở
Việt Nam. Thực ra, gần 2 năm trước đây đã có vụ việc sáp nhập một ngân hàng
thương mại với một ngân hàng thương mại khác, và một cổ đông lớn của ngân hàng bị
sáp nhập đã “tự nguyện” ủy quền cho NHNN thực hiện đầy đủ các quyền cổ đông của
mình sau khi sáp nhập. Vị này cũng “tự nguyện” cam kết sẽ bổ sung thêm các tài
sản khác thuộc sở hữu của mình nếu giá trị tài sản đảm bảo cho các nghĩa vụ nợ
của mình không đủ.
Việc NHNN mua lại với một cái giá không phải là 0 đồng
nhưng vẫn bắt buộc các cổ đông hiện tại của ngân hàng yếu kém thực hiện đầy đủ
các nghĩa vụ nợ của mình là một điều khôn ngoan, cần thiết, vừa tránh được dị
nghị của dư luận về quyền/ý chí của cổ đông hiện tại, vừa vẫn đảm bảo việc mua
lại này của NHNN không làm thiệt hại cho nhà nước (vì tự nhiên phải mang thêm nợ
do người khác để lại).
Ngoài khả năng trên, thông điệp trên cũng có thể bao hàm
một khả năng khác là việc mua lại bắt buộc ngân hàng yếu kém với cái giá 0 đồng
vẫn sẽ được thực hiện, nhưng người mua bắt buộc này sẽ không còn, không phải là
NHNN nữa, mà là một tổ chức tín dụng hay một doanh nghiệp khác (tất nhiên là dưới
sự chỉ đạo, chỉ định của NHNN). Tất nhiên, trong trường hợp này, nếu cần thiết
thì việc mua lại bắt buộc với giá 0 đồng hay một cái giá tượng trưng nào khác vẫn
có thể sẽ được đi kèm với điều kiện là các cổ đông hiện tại của ngân hàng yếu
kém sẽ vẫn phải tiếp tục thực hiện đầy đủ các trách nhiệm và nghĩa vụ của mình
để tránh làm thiệt hại liên đới cho tổ chức đứng ra mua bắt buộc này.
No comments:
Post a Comment