Chính phủ
Singapore mới đây đã công bố dự toán ngân sách cho năm tài khóa 2018 với một loạt
điểm mới, “tốt” nhiều hơn “xấu”.
Về điểm “xấu”, nổi
bật nhất là kế hoạch tăng thuế tiêu dùng dịch vụ và hàng hóa (GST) từ 7% lên 9%
vào “một thời điểm nào đó trong khoảng thời gian” 2021 đến 2025. Chính phủ
Singapore ước tính tăng GST sẽ giúp tăng thu thêm cho ngân sách khoảng 0,7% GDP
hàng năm, và tiền thu được dùng để lấp khoảng cách thu chi trong tương lai.
Điểm khác biệt với
Việt Nam là Singapore không tìm cách làm an lòng dân chúng về tác động tiêu cực
của việc tăng GST bằng những câu nói khơi khơi kiểu như tăng thuế “tác động
không đáng kể” đến đời sống dân cư (câu này được vận dụng cho hầu như bất cứ sự
tăng lên về thuế, phí nào đó ở Việt Nam).
Thay vào đó,
Singapore đưa ra những giải pháp thích hợp để giảm nhẹ tác động của tăng thuế
lên bộ phận dân cư dễ tổn thương nhất. Những giải pháp này gồm Chính phủ chi trả
thay GST cho dịch vụ giáo dục và y tế công cộng (được trợ giá), tăng mức tài trợ
cho Quỹ Phiếu bù đắp GST (tính trung bình, Phiếu bù đắp GST giúp các gia đình
có thu nhập thấp và người có tuổi giảm được khoảng một nửa số thuế GST họ đã phải
trả hàng năm), thực thi gói bù trừ giúp cho công dân Singapore điều chỉnh được
với sự tăng lên về GST này.
Một điểm “xấu”
khác là Chính phủ tăng mức phí nộp bởi người chủ thuê giúp việc người nước
ngoài từ 265 SGD lên 300 SGD cho người giúp việc thứ nhất và 450 SGD cho người
thứ hai. Nhưng Chính phủ chỉ áp dụng mức phí 60 SGD cho gia đình nào có người
già, trẻ con hoặc người tàn tật muốn thuê người giúp việc. Đổi lại, gia đình có
người có tuổi muốn được mức ưu đãi này thì phải thỏa mãn điều kiện cao hơn là
người có tuổi đó phải trên 67 tuổi, thay vì 65 tuổi như trước đây. Qua đây có
thể thấy rõ chủ đích của Chính phủ Singapore là những gia đình có hoàn cảnh thì
sẽ được giúp đỡ, còn thì Chính phủ không khuyến khích sự ỷ lại, lười biếng.
Trong danh sách
những điểm “xấu” còn có thêm việc đánh thuế khí thải ở mức 5 SGD/tấn khí thải
nhà kính cho những cơ sở xả thải trên 25.000 tấn/năm trong giai đoạn từ 2019 đến
2023 (mức này sẽ được xét lại vào năm 2023, có thể tăng lên đến 10 hoặc 15
SGD/tấn vào năm 2030). Ngược lại, Chính phủ cũng củng cố Quỹ Sử dụng hiệu quả năng
lượng để giúp các công ty cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng, cắt giảm khí
thải. Đồng thời, nhằm giảm bớt tác động của việc tăng thuế khí thải lên giá điện
và gas (ước tính bình quân chi phí điện gas mỗi hộ gia đình sẽ tăng thêm 1%),
Chính phủ tăng mức trợ cấp điện gas cho các hộ dân sống trong HDB thêm 20
SGD/năm từ 2019 đến 2021.
Chính phủ cũng
tăng thuế lên người mua nhà (nhưng chỉ áp dụng với nhà trị giá trên 1 triệu
SGD) và đồng thời tăng thuế thuốc lá thêm 10% nữa. Nhưng chắc chắn đây là những
loại thuế được cổ vũ bởi đa phần người dân sở tại.
Ở chiều hướng ngược
lại, về những điểm “tốt”, một điểm nhấn trong dự toán ngân sách của Singapore
năm nay là “SG Bonus”, theo đó một phần trong số 9,6 tỷ SGD (khoảng 165 ngàn tỷ
đồng) thặng dư ngân sách dự kiến cho năm 2017 sẽ được “chia” cho công dân
Singapore từ 21 tuổi trở lên trong năm 2018 (mỗi người sẽ nhận được từ 100 SGD
đến 300 SGD, tùy theo thu nhập của họ). Dự kiến việc này sẽ làm Chính phủ
Singapore tiêu tốn 700 triệu SGD. Theo đại diện của Chính phủ, đây là một trong
những cam kết hành động của Chính phủ nhằm giúp người dân chuẩn bị tốt hơn cho
tương lai của mình, chăm sóc những đối tượng cần chăm sóc và làm phổ biến tinh
thần cho đi.
Danh sách những
điểm “tốt” còn kéo dài với những hành động cụ thể như tăng phần đóng góp của
Chính phủ vào Quỹ tiết kiệm cho giáo dục (Edusave) để mỗi học sinh tiểu học nhận
được 230 SGD (từ mức 200 SGD) và 290 SGD cho mỗi học sinh trung học (từ mức 240
SGD). Học bổng cho học sinh gia đình có thu nhập thấp cũng được nâng lên mức
900 SGD từ mức 750 SGD. Thêm vào đó, Chương trình bữa ăn học đường cũng cung cấp
nhiều bữa ăn hơn học sinh trung học.
Về nơi ăn chốn ở,
Chính phủ Singapore cũng tăng cường cải thiện điều kiện nhà ở cho dân chúng năm
nay. Ví dụ, chương trình Trợ cấp nhà cửa để gia đình nào đó muốn mua căn hộ
Chính phủ xây (HDB – đa phần người dân Singapore sống trong những căn hộ kiểu
này) trên thị trường thứ cấp với mục đích để sống chung với bố mẹ hoặc con cái
mình thì sẽ nhận được khoản trợ cấp một lần tăng lên tới 30.000 SGD. Chương
trình này cũng được áp dụng với các hộ độc thân, mỗi người/hộ được hưởng 15.000
SGD – mà theo Chính phủ thì đây là đối tượng chủ yếu chăm sóc những thành viên
còn lại trong gia đình. Chu đáo hơn, nếu cá nhân nào đó mua căn hộ HDB gần nơi
bố mẹ mình sống thì sẽ được Chính phủ trợ cấp 10.000 SGD. “Gần” được định nghĩa
cụ thể là trong phạm vi 4km.
Về chăm sóc sức
khỏe và phát triển cộng đồng, các loại quỹ chăm sóc sức khỏe và phát triển cộng
đồng sẽ được tổ chức lại hiệu quả hơn, nhận được thêm nhiều kinh phí cấp phát từ
Chính phủ hoặc được ưu đãi về thuế.
Về phát triển
kinh tế, Chính phủ tiếp tục gia hạn các chương trình như Đồng trả lương (Chính
phủ cùng chi trả với doanh nghiệp để tăng lương cho nhân viên), dự tính sẽ tiêu
tốn của Chính phủ thêm 1,8 tỷ SGD. Rồi Chương trình hoàn thuế thu nhập doanh
nghiệp sẽ tăng mức hoàn thuế lên tới 40% cho năm 2018 và kéo dài thêm sang năm
2019, dự kiến cũng lấy đi thêm 475 triệu SGD từ ngân sách. Ngoài ra còn hàng loạt
các quỹ và chương trình tăng cường trợ giúp cụ thể cho các doanh nghiệp, nhất
là các start-up, và người lao động nhằm tạo ra các chuyển biến mới cho nền kinh
tế.
Về định hướng
ngân sách trong tương lai, Chính phủ Singapore tuyên bố rõ mặc dù hiện tại ngân
sách đang ở vị thế vững chắc nhưng nếu họ không có các giải pháp thực hiện ngay
từ bây giờ thì ngân sách sẽ bị thâm hụt vào thập kỷ tới. Bởi vậy, Chính phủ sẽ
phải nỗ lực quản lý thận trọng mức tăng trưởng chi tiêu và tối đa hóa lợi ích
thu được từ mỗi đô la chi ra.
Giải pháp cụ thể
cắt giảm chi tiêu là giảm tốc độ tăng chi ngân sách của các bộ từ 40% GDP còn
30% GDP từ năm 2019.
Tóm lại, có thể thấy qua dự toán ngân sách của
Singapore một Chính phủ có tầm nhìn dài hạn, hết sức minh bạch, công tâm và có
trách nhiệm với từng đồng tiền thuế của dân, thực sự vì dân và luôn quan tâm đến
phúc lợi toàn diện của dân bằng những hành động cụ thể và thiết thực, đồng thời
cũng rất thân thiện với môi trường, với doanh nghiệp. Một điểm nữa cần được
nhìn nhận và học hỏi từ Chính phủ Singapore là song song với những hành động
tăng thuế phí luôn là những giải pháp rạch ròi, xác đáng nhằm giảm nhẹ tác động
tiêu cực lên những đối tượng cần được bảo vệ và khuyến khích phát triển vì lợi
ích chung.
No comments:
Post a Comment