https://thesaigontimes.vn/song-chung-voi-lai-suat-tang/
Tình
hình kinh tế vĩ mô của Việt Nam ngày càng trở nên căng thẳng hơn. Ngân hàng Nhà
nước (NHNN) mới đây đã phải
chính thức tăng lãi suất điều hành sau khi lãi suất huy động và cho vay đã tăng
đáng kể trên các thị trường ngay từ đầu năm.
Việc tăng lãi suất
điều hành của NHNN diễn ra sau các đợt tăng lãi suất cơ bản liên tiếp của Fed,
ngân hàng trung ương Mỹ. Fed tăng lãi suất làm tiền đồng mất giá mạnh nếu NHNN
không can thiệp. Kênh can thiệp bán đô la Mỹ đã làm giảm mạnh quỹ dự trữ ngoại
tệ của Việt Nam, buộc NHNN phải dựa nhiều hơn vào kênh can thiệp lãi suất.
Và trong bối cảnh
lạm phát ở Việt Nam còn “thấp”, vẫn dưới mức mục tiêu 4% mà Quốc hội đặt ra từ
đầu năm, nhiều người cho rằng mục đích nâng lãi suất điều hành của NHNN là để bảo
vệ tỷ giá, chứ không phải kiềm chế lạm phát. Bản thân phát ngôn của các lãnh đạo
NHNN cũng đôi lúc có chút mâu thuẫn, không rõ ràng về chuyện này (mục đích
chính là bảo vệ tỷ giá hay kiềm chế lạm phát?) nên lập luận về bảo vệ tỷ giá càng
có cơ sở.
Tuy nhiên, cần
lưu ý rằng mức lạm phát theo tháng ở Việt Nam đã tăng khá mạnh trong năm nay,
thậm chí lên tới 1% hồi tháng 2 so với tháng 1. Đến tháng 8, đã tưởng đâu lạm
phát được kiềm chế thành công, khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng này chỉ
tăng nhẹ 0,005% so với tháng 7, nhưng rồi lại tăng mạnh trở lại vào tháng 9
(+0,4% so với tháng 8). Và so với tháng 12/2021 thì CPI tháng 9 đã tăng 4,01%,
còn so với tháng 9/2021 thì tăng 3,94%, tức đều đã ngấp nghé hoặc vượt mức mục
tiêu 4% đặt ra cho cả năm. Cần lưu ý thêm rằng mức mục tiêu 4% này cũng không
phải là “thấp” để mà an tâm khi CPI vẫn nằm trong ngưỡng này, để cho rằng lạm
phát không phải là thách thức vĩ mô chính hiện nay.
Một điều quan trọng
nữa là kỳ vọng lạm phát. Lạm phát hiện tại có thể vẫn dưới mục tiêu, trong vòng
kiểm soát, nhưng kỳ vọng lạm phát vẫn còn nguyên đó, càng tăng tiến theo đà
tăng một cách bướng bỉnh của lạm phát ở nhiều nước trên thế giới, bất chấp các
đợt tăng lãi suất rầm rộ, mạnh mẽ, quy mô toàn cầu.
Bởi vậy, việc tăng
lãi suất của NHNN là tất yếu, không thể tránh khỏi. Nhưng không chỉ có tác dụng
giảm áp lực lạm phát và lạm phát kỳ vọng, tăng lãi suất tất nhiên còn hỗ trợ tỷ
giá nên gián tiếp giảm áp lực lạm phát. Do đó, không cần thiết phải tranh luận
mục đích tăng lãi suất để làm gì mà chỉ cần biết tăng lãi suất là điều bắt buộc
phải làm, thậm chí còn được làm khá muộn ở Việt Nam.
Nhìn về phía trước,
khả năng Fed có thêm các đợt tăng lãi suất trong năm nay và đầu năm tới là cao
nên NHNN cũng khó tránh khỏi phải tăng lãi suất điều hành (hoặc ít ra thì ngầm
để lãi suất tăng trên thị trường mà không công bố chính thức, như đã chứng kiến).
Nói cách khác, lãi suất dù trên thực tế hay danh nghĩa của Việt Nam đều sẽ tăng
nếu Fed tăng lãi suất của họ. Doanh nghiệp vay vốn cũng sẽ tất yếu phải chịu mức
lãi vay cao hơn (ngầm định và/hoặc chính thức), bất chấp động thái trấn an của
NHNN gần đây rằng sẽ “bình ổn” lãi suất cho vay.
Điều đáng nói ở
đây là chuyện lãi suất tăng này không phải là “ngày tận thế” với doanh nghiệp.
Nếu có tăng một vài điểm % thì mức lãi suất cho vay này vẫn không phải là cao đột
biến so với diễn biến trong quá khứ, đã từng có lúc lên đến gần 20%/năm. Cũng
xin đừng ai lập luận rằng lợi nhuận doanh nghiệp làm ra chỉ quanh quẩn
7%-10%/năm hoặc thấp hơn mà phải trả lãi vay tới, ví dụ, 12%/năm thì doanh nghiệp
sẽ bị lỗ và phá sản. Chuyện này đã được nói đến nhiều và được chứng minh là một
quan niệm sai lầm rồi.
Ngoài ra, để biết
doanh nghiệp có chịu được mức lãi suất cao như thế không thì cần nhìn vào triển
vọng kinh tế trong thời gian tới. Doanh nghiệp sẽ chịu được hầu như bất kỳ mức
lãi suất đi vay cao như thế nào, miễn là họ chuyển được chi phí vay đắt đỏ này
vào giá bán và tiêu thụ được sản phẩm của mình, cũng tương tự như khi lạm phát
cao nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn sống khỏe.
Một trong những
căn cứ để Fed mạnh tay và kiên định với chính sách thắt chặt tiền tệ của mình
là diễn biến tích cực của nền kinh tế Mỹ, được thể hiện một phần qua chỉ số tạo
việc làm mới. Chỉ số này tiếp tục được duy trì, cải thiện có nghĩa là việc tăng
lãi suất của Fed không ảnh hưởng “chết chóc” đến nền kinh tế Mỹ, đến doanh nghiệp
Mỹ nói chung.
Điều tương tự
cũng cần được xem xét ở Việt Nam. Việc tăng lãi suất không chính thức ở Việt
Nam từ đầu năm vẫn không cản bước Việt Nam đạt được các con số tăng trưởng GDP ấn
tượng qua các quý cho đến nay. Trong các quý tới, NHNN sẽ phải dự báo, quan sát
diễn biến của nền kinh tế thực (chứ không phải, ví dụ, tỷ giá) để quyết định tần
suất và mức độ tăng lãi suất của mình.
Nếu tăng trưởng chững
lại, thậm chí quay đầu nhanh chóng thì NHNN nhiều khả năng sẽ phải ngừng việc điều chỉnh lãi suất bất
chấp Fed có tiếp tục tăng lãi suất nữa hay không. Nhưng lúc đó cũng đừng lo quá
về áp lực tỷ giá hay lạm phát, bởi đơn giản là khi nền kinh tế tăng trưởng chậm
lại cũng đồng nghĩa với tổng cầu tăng trưởng chậm lại, sẽ góp phần giảm áp lực
tỷ giá hay lạm phát.
No comments:
Post a Comment