Trong làn sóng tăng lãi suất, thắt chặt chính sách tiền tệ của nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới, đường hướng chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong thời gian tới ra sao là một vấn đề còn đang gây thắc mắc. Hiện tại, NHNN vẫn khẳng định “tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành” (1).
Chính sách tiền tệ đã bắt đầu thắt chặt…
Phát ngôn trên của NHNN có thể được thị trường “phiên dịch” ra thành chính
sách tiền tệ sẽ không bị thắt chặt, bởi nếu hiểu theo lẽ thông thường thì thắt
chặt tiền tệ phải đi đôi với, là kết quả của việc nâng lãi suất điều hành.
Tuy nhiên, thực tế thì NHNN đã bước đầu thắt chặt chính sách tiền tệ của
mình (giảm cung tiền), được thể hiện rõ qua việc liên tục tung tín phiếu ra để
hút tiền từ hệ thống ngân hàng về, với quy mô được ước tính khoảng 70.000
tỉ đồng. Nói cách khác, cung tiền
thực sự đã giảm đi 70.000 tỉ đồng, nếu các điều kiện khác không thay đổi. Ví dụ, NHNN không đồng thời cho vay tái cấp vốn, cho vay
chiết khấu giấy tờ có giá cho các ngân hàng thương mại từ khoản 70.000
tỉ đồng này (nhưng hiện tại
chưa thấy có báo cáo nào đề cập đến các hoạt động này).
NHNN cũng được báo cáo đã bán ra trong tháng 5 khoảng 7 tỉ đô la Mỹ qua
phương thức kỳ hạn 3 tháng không hủy ngang (tổng cộng qua các đợt lên đến hơn
10 tỉ đô la)(2). Dựa vào hoạt động này, một số báo cáo cũng
cho rằng NHNN đã hút tiền đồng về. Tuy nhiên, kết luận này là quá sớm bởi vẫn
có khả năng khi đến thời điểm thanh toán, NHNN sẽ tung ngược trở lại một phần
hoặc toàn bộ số tiền đồng thu từ bán đô la kỳ hạn 3 tháng này ra nền kinh tế,
thông qua mua tín phiếu và/hoặc cho vay tái cấp vốn, tái chiết khấu.
Do vậy, điều chỉ có thể khẳng định tại thời điểm này là NHNN đã thắt chặt
chính sách tiền tệ thông qua hút tiền đồng từ kênh tín phiếu như nói trên.
Thắt chặt chính sách tiền tệ nhưng lại giữ nguyên các mức
lãi suất điều hành, hiểu thế nào cho đúng?
Quay lại với phát biểu của NHNN nêu ở phần đầu. Ở đây có chút hơi hướng của
sự “nói vậy mà không phải vậy”.
Các mức lãi suất điều hành được đề cập đến thường chỉ là lãi suất cho vay của
NHNN. Để giảm cung tiền, tức hạn chế cho vay ra nền kinh tế mà không phải tăng
các lãi suất điều hành thì NHNN chỉ còn cách... ngừng cho vay ngân hàng thương mại.
Đơn giản bởi một khi tiếp tục cho vay ngân hàng thương mại thì NHNN phải tiếp tục
áp dụng các mức lãi suất điều hành hiện thời, vốn ở mức thấp nhằm khuyến khích tăng
trưởng tín dụng trong giai đoạn nới lỏng chính sách tiền tệ thời đại dịch trước
đây.
Tuy nhiên, với tư cách là người cho vay cuối cùng, NHNN phải luôn sẵn sàng
cho vay ngân hàng thương mại trong mọi thời điểm để tránh thiếu hụt, khủng hoảng
thanh khoản. Như thế có nghĩa là NHNN không thể đóng băng việc cho vay ngân
hàng thương mại trong bất cứ thời điểm nào.
Mặt khác, lãi suất điều hành, và tức là lãi suất cho vay của NHNN, trên
danh nghĩa có thể chưa/không tăng nhưng thực tế NHNN đã tăng lãi suất đi vay của
mình. Điều này được thể hiện qua việc NHNN phải nâng lãi suất đấu thầu tín phiếu
kỳ hạn 7 ngày từ 0,3% lên 0,7% trong các phiên đấu thầu tuần trước (3).
Kết cục, NHNN đang phải đối mặt với tình huống vẫn phải sẵn sàng cho vay với
lãi suất thấp trong khi lại đi “huy động” với lãi suất cao nhằm giảm cung tiền.
Mâu thuẫn này chỉ có thể được giải quyết thông qua hoặc chính thức công bố nâng
các mức lãi suất điều hành như việc phải làm của nhiều ngân hàng trung ương
trên thế giới, hoặc ngấm ngầm áp dụng các mức lãi suất cho vay cao hơn với từng
ngân hàng thương mại để... không phải công bố các mức lãi suất điều hành mới.
Đương nhiên, sự ngấm ngầm nói trên, nếu có, là điều không có lợi xét trên
nhiều khía cạnh nên tốt nhất là không nên được áp dụng. Do đó, có thể nói, một
khi NHNN đã bắt đầu siết lại chính sách tiền tệ (hút tiền đồng về) thì việc
công bố nâng các mức lãi suất điều hành chỉ còn là vấn đề thời gian.
Trên thị trường, dường như chính vì phát biểu tiếp tục giữ nguyên các mức
lãi suất điều hành của NHNN mà nhiều báo cáo phân tích đã đưa ra dự đoán NHNN
chắc sẽ chỉ nâng lãi suất điều hành vào quí 4 năm nay.
Như đã phân tích, thật khó mà tưởng tượng NHNN sẽ đóng băng việc cho vay
các ngân hàng thương mại tại các mức lãi suất điều hành hiện thời trong cả mấy
tháng, thậm chí đến gần nửa năm nữa. Việc nếu có ngấm ngầm áp dụng lãi suất cao
hơn đối với từng ngân hàng thương mại cũng chỉ mang tính câu giờ.
Do vậy, nếu NHNN tiếp tục xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ như được khởi
động từ trung tuần tháng 6 này với các đợt phát hành tín phiếu thì NHNN sẽ phải
sớm
công bố nâng các mức lãi suất điều hành.
Trường hợp không diễn ra như vậy thì... phải xem lại lập trường chính sách
tiền tệ của NHNN. Rất có thể nó đã bị đảo chiều khi đó!
------
(1) https://cafef.vn/tai-chinh-da-chieu-sap-tang-lai-suat-2022062508485259.chn
(2)https://cafef.vn/ngan-hang-nha-nuoc-da-ban-ra-hon-10-ty-usd-tu-du-tru-ngoai-hoi-20220625103217051.chn
(3)https://cafef.vn/vua-khoi-dong-lai-kenh-hut-tien-nhnn-da-rut-gan-50000-ty-ra-khoi-he-thong-20220624101259464.chn
No comments:
Post a Comment