https://thesaigontimes.vn/de-dap-duoc-lua-lam-phat/
Hiện nay, nhiều
chuyên gia đang cho rằng lạm phát tại Việt Nam xuất phát từ chi phí đẩy nên biện
pháp hữu hiệu nhất để chống lạm phát là giảm thuế, đặc biệt là thuế liên quan đến
xăng dầu. Việc tăng lãi suất điều hành chưa chắc đã phát huy tác dụng kiềm chế
lạm phát.
Nhận định trên đã
bỏ sót một số khía cạnh nên hoàn toàn có thể dẫn đến hậu quả còn nghiêm trọng
hơn.
Giảm thuế chỉ là một tác nhân
Trước hết, giá
năng lượng, xăng, dầu liên tục tăng cao đúng là đã khiến giá cả của tất cả các
mặt hàng đều tăng. Tuy nhiên, từ đây suy ra lạm phát của Việt Nam chủ yếu là do
chi phí đẩy, và, tiếp theo, để chống lạm phát thì phải cắt giảm thuế xăng dầu để
giảm (áp lực) lạm phát thì vẫn chưa hợp lý.
Giảm thuế xăng dầu
đúng là sẽ giảm giá giá xăng dầu, giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất. Tuy
nhiên, doanh nghiệp có giảm giá bán sản phẩm lại hoàn toàn là chuyện khác. Họ sẽ
không (tội gì) giảm giá bán nếu không ai, không có áp lực nào bắt họ phải giảm
giá tương ứng với mức giảm giá nhiên liệu, nguyên liệu đầu vào. Họ sẽ chỉ giảm
giá nếu nguồn cung sản phẩm cùng loại tăng lên và/hoặc nhu cầu cho sản phẩm đó giảm
đi (sẽ nói thêm ở đoạn dưới). Diễn biến của cả hai yếu tố cung và cầu của sản
phẩm nào đó không chỉ bị chi phối duy nhất bởi giá nhiên liệu, và quan trọng
hơn, theo hướng như tư duy thông thường rằng giá đầu vào giảm thì giá đầu ra
(giá bán) cũng giảm tương ứng, hoặc ngược lại...
Cách đây không
lâu, KTSG cũng có bài viết trích dẫn kết quả khảo sát cho thấy đến 54% mức tăng
giá (ở Mỹ) là do doanh nghiệp chủ động tăng giá chứ không phải do chi phí đầu
vào tăng. Cũng trong bài viết có ý kiến của chuyên gia cho rằng một khi mặt bằng
giá mới được người tiêu dùng chấp nhận thì doanh nghiệp sẽ không chịu giảm giá
dù giá nguyên liệu đầu vào đã nguội đi (1).
Thực tế ở trong
nước báo chí cũng đưa tin dù giá xăng đã giảm mạnh nhưng giá cả vẫn chưa hạ nhiệt
(2) (3).
Nói cách khác,
không có gì đảm bảo rằng ở Việt Nam, khi giá năng lượng, xăng dầu giảm đi thì lạm
phát sẽ tự khắc hạ nhiệt. Để điều này xảy ra, cần thêm điều kiện tiên quyết là Ngân
hàng Nhà nước (NHNN) phải siết chặt chính sách tiền tệ, tăng lãi suất điều hành,
như nói thêm ở phần dưới.
Nâng lãi suất
luôn là một giải pháp căn bản
Chuyển sang ý kiến
cho rằng ở Việt Nam rằng nâng lãi suất điều hành chưa chắc đã phát huy tác dụng
kiềm chế lạm phát. Có thể vẫn có nhiều người chưa biết hoặc vẫn bán tín bán
nghi với câu đúc kết của một giáo sư kinh tế Mỹ rằng lạm phát mọi nơi và mọi
lúc chỉ là một hiện tượng tiền tệ. Vận dụng câu này vào trường hợp của Việt Nam
hoàn toàn có thể thích đáng.
Cho dù lạm phát của
Việt Nam chủ yếu bị chi phối bởi chi phí đẩy, nhưng một khi NHNN đã tăng lãi suất
điều hành thì tổng cầu trong nước sẽ suy giảm, đơn giản bởi cầu tín dụng bởi
doanh nghiệp và người dân giảm đi, kéo theo nhu cầu đầu tư, tiêu dùng giảm tương
ứng. Tại mức cung hiện tại, không thay đổi, cầu giảm sẽ làm giảm giá cả, tức giảm
lạm phát. Lấy ví dụ minh họa đơn giản là thị trường bất động sản hiện tại. Với
chủ trương siết tín dụng bất động sản, lãi suất cho vay bất động sản tăng lên,
giá bất động sản đã có xu hướng chững lại hoặc quay đầu giảm ở nhiều nơi. Giá vật
liệu xây dựng, sắt thép cũng bị ảnh hưởng theo đó.
Như vậy, dù giá
năng lượng, xăng dầu tăng lên hoặc đứng ở mức cao, khi ngân hàng trung ương
tăng lãi suất chính sách thì lạm phát sẽ bị kiềm chế và sớm hay muộn sẽ phải giảm
đi. Nói cách khác, lạm phát luôn là hiện tượng tiền tệ trên khía cạnh là tiền
trong nền kinh tế đang có nhiều hơn tương đối so với hàng hóa và dịch vụ tại một
mức giá nhất định, và giải pháp tiền tệ luôn là giải pháp căn cơ để trị lạm phát.
Cần biết thêm rằng
Singapore là một nước nhập khẩu hầu như toàn bộ mọi thứ hàng hóa nên nước này
hiển nhiên là có lạm phát loại chi phí đẩy. Thế nhưng, họ chẳng cần bận tâm
tranh cãi mà thi hành không chậm chễ chính sách tiền tệ thắt chặt (thông qua củng
cố tỷ giá nội tệ) ngay khi có dấu hiệu lạm phát bắt đầu tăng tốc.
Trở lại với trường
hợp Việt Nam. Ngược lại, việc giảm thuế xăng dầu nói trên diễn ra trong bối cảnh
NHNN không siết lại chính sách tiền tệ sẽ càng kích thích tổng cầu, như điều xảy
ra với mọi chính sách cắt giảm thuế nói chung từ đông sang tây. Lưu ý là chính
sách giảm thuế chỉ có tác dụng, chỉ nên dùng trong trường hợp cần kích cầu do nền
kinh tế đang suy thoái và lạm phát ở mức thấp.
Ngoài ra, những
người hoài nghi tác dụng của việc nâng lãi suất điều hành cần lưu ý rằng nâng
lãi suất sẽ củng cố tỷ giá tiền đồng và, do đó, giảm áp lực lạm phát. Nếu họ ủng
hộ và tán dương một đồng bản tệ giữ giá tốt (tiền đồng ít mất giá) so với các đồng
bản tệ khác trên thế giới thì họ cũng nên ủng hộ một chính sách tiền tệ thắt chặt
hơn ở Việt Nam.
Hỗ trợ có chọn
lọc để giảm thiểu tác dụng phụ
Hiển nhiên là khi
NHNN nâng lãi suất hoặc Bộ Tài chính không giảm (hoặc thậm chí còn tăng) thuế
thì sẽ có nhiều người bị ảnh hưởng. Nhưng điều chỉ đáng và nên quan tâm là các
doanh nghiệp vừa và nhỏ, sức cạnh tranh yếu, không có vị thế thị trường lớn để
có thể chi phối giá cả. Họ sẽ càng trở nên khó tiếp cận với nguồn tín dụng ngân
hàng và/hoặc không có đủ nguồn lực để chịu áp lực giá cả đầu vào tiếp tục đứng ở
mức cao trong một thời gian (cho đến khi chính sách tiền tệ siết chặt phát huy
tác dụng) trong khi không thể tăng giá bán do vị thế thị trường yếu.
Các chính sách hỗ
trợ mang tính chọn lọc trong trường hợp này nên được xem xét và thực thi. Chính
sách hỗ trợ lãi suất cho vay 2% là một trong những chính sách khá hợp lý, với
điều kiện làm đúng và làm tốt để không xảy ra tình trạng “dê đi lạc chuồng vào
nhà giàu”.
Tóm lại, dù vì lý
do gì chăng nữa thì chính sách tiền tệ luôn là công cụ căn bản và hữu hiệu để
kiềm chế lạm phát. Giảm thuế xăng dầu mà không kèm với siết chặt chính sách tiền
tệ sẽ không bao giờ hạ nhiệt được lạm phát.
----
(1)
https://thesaigontimes.vn/lam-phat-doanh-nghiep-va-nguoi-giau/
(2)
http://www.haiduongtv.com.vn/xem-tin-tuc/gia-xang-dau-giam-gia-ca-hang-hoa-van-chua-ha-nhiet-136686.html
http://www.baodongnai.com.vn/kinhte/202207/gia-hang-hoa-dich-vu-van-chua-ha-nhiet-3126702/
No comments:
Post a Comment