(Một phiên
bản bài này cuối cùng cũng được đăng trên Vneconomy. Biên tập ẩu quá.
Chính sách
tiền tệ (CSTT) đã bước vào quý 4 và để lại một số điểm đáng chú ý đằng sau nó
như tổng phương tiện thanh toán (cung tiền của NHNN, M2) đã tăng tới 10,4%
trong tháng 8 so với cuối năm 2011. Tương ứng, tổng số dư tiền gửi tại các tổ
chức tín dụng cũng tăng 11,2% trong cùng kỳ. Trong khi đó, tổng dư nợ tín dụng
(tính đến 20/9) chỉ tăng 2,4% so với cuối năm 2011. Lạm phát đã quay trở lại một cách rõ nét với mức
tăng trong tháng 9 vọt lên 2,2% so với tháng 8 và 6,2% so với tháng 12/2011, chấm
dứt thời kỳ của cái gọi là “suy thoái kép”, mà một số người lo lắng sai lầm đã
gán ghép cho nó khi lạm phát theo tháng giảm liên tục trong một số tháng, thậm
chí xuống mức âm như vừa qua và tăng trưởng GDP theo quý cũng chững lại.
Trong bối cảnh
trên, CSTT sẽ theo hướng nào trong thời gian tới là một vấn đề đáng quan tâm.
Liệu M2 sẽ nên tiếp tục tăng với tốc độ tương tự năm nay, tức tới trên 15%
(10,4% trong 8 tháng đầu năm, cộng thêm tối thiểu 5% cho 4 tháng còn lại của
năm khi nhu cầu phương tiện thanh toán thường tăng mạnh, cũng như nhu cầu tiếp
tục thúc đẩy tăng trưởng tín dụng hơn nữa từ mức tăng “lẹt đẹt” trong suốt cả 9
tháng qua? Câu trả lời là không nên. Bức tranh kinh tế vĩ mô của 9 tháng qua
khác nhiều so với những tháng còn lại của năm nay và sang năm tới.
Khác biệt đầu
tiên là áp lực lạm phát đã gia tăng trở lại rõ nét, thu hẹp đáng kể dư địa cho
CSTT nới lỏng của NHNN. Nếu như từ đầu năm nay NHNN đã dốc sức bơm tiền để “cứu”
thanh khoản, để “cứu” tăng trưởng tín dụng nhằm “cứu” doanh nghiệp, sự bơm tiền
mạnh đó chưa làm tăng đáng kể áp lực lạm phát. CSTT cần một độ trễ nhất định
(vài tháng, thậm chí là 2, 3 quý) để phát huy tác dụng. Nay cũng là thời điểm để
sự bơm tiền này phát huy tác dụng, thông qua chỉ báo CPI đã quay đầu tăng vọt.
Thêm nữa, việc bơm tiền của NHNN thời gian vừa qua “may mắn” diễn ra trong bối
cảnh tổng cầu suy giảm mạnh nên áp lực lạm phát nếu có cũng vì thế mà dịu bớt.
Khác biệt thứ
hai, môi trường kinh tế thế giới đã có một số diễn biến đáng chú ý khi đồng
hành với các gói kích thích kinh tế và nỗ lực bơm tiền của NHTW các nước, giá cả
thế giới đã tăng mạnh ở nhiều loại hàng hóa nhập xuất nhập khẩu ở Việt Nam. Vì
thế, yếu tố lạm phát đẩy sẽ phối hợp với yếu tố lạm phát từ cầu kéo do cung tiền
trong nước tăng sẽ củng cố thêm xu hướng tăng của lạm phát ở Việt Nam trong thời
gian tới.
Khác biệt thứ ba,
bất chấp ai đó liên tục lôi chuyện doanh nghiệp phàn nàn khó khăn, phá sản,
liên tục nói đến nguy cơ suy thoái, thực tế là kinh tế Việt Nam vẫn tăng trưởng
và mạnh dần lên, ở mức không thể gọi là không khả quan được, 4% quý 1, 4,7% quý
2 và 5.4% trong quý 3, đặc biệt trong bối cảnh toàn thế giới đang suy giảm tăng
trưởng. Điều này chứng tỏ tổng cầu đã phục hồi và tăng trưởng khá mạnh ở Việt
Nam, làm triệt tiêu hoặc ít ra là bớt đi nhu cầu cấp thiết phải nới lỏng CSTT để
kích thích tăng trưởng như ở nhiều nước trên thế giới.
Với những yếu tố
trên, sự tiếp tục nới lỏng CSTT ở mức độ lớn như năm nay trong năm tới chắc chắn
sẽ đẩy Việt Nam vào lại vòng xoáy lạm phát mới.
Tuy vậy, có một số
lý do mà NHNN có thể sẽ buộc phải duy trì CSTT nới lỏng ở mức độ lớn trong năm
sau. Lý do thứ nhất, áp lực từ chiêu bài tăng cung tiền để “cứu” tăng trưởng
tín dụng nhằm “cứu” doanh nghiệp không phải là dễ bỏ qua đối với NHNN. Cho dù
rõ ràng tăng trưởng tín dụng “lẹt đẹt” như thời gian vừa qua không phải có
nguyên nhân từ việc thắt chặt CSTT của NHNN, nhưng vẫn có nhiều tiếng nói kể cả
của giới chuyên gia, quan chức, và Quốc hội đòi hỏi NHNN tiếp tục “hỗ trợ” ở
phương diện này. Và cũng dễ thấy là NHNN không hiếm khi phải thay đổi lập trường
của mình trước những áp lực như vậy.
Lý do thứ hai, với
cục nợ xấu vốn đã lớn và lại có nguy cơ tiếp tục phình ra nhanh chóng song hành
với sự đi xuống của thị trường bất động sản trong khi việc tái cơ cấu ngân hàng
gần như án binh bất động và việc giải quyết nợ xấu vẫn còn đang ở giai đoạn...
tranh cãi xem nên làm thế nào, thì áp lực
cứu thanh khoản cho hệ thống lên NHNN ngày càng lớn. Chắc chắn rằng trong số
10,4% tăng trưởng M2 nói trên có không nhỏ một tỷ lệ là dành cho cứu trợ thanh
khoản trên toàn hệ thống. Hãng xếp hạng tín dụng Moody’s vừa rồi hạ hạng tín dụng
của Việt Nam cũng chủ yếu vì lý do lo ngại rằng nhu cầu lớn về vốn cho việc tái
cấp vốn cho hệ thống ngân hàng để dọn dẹp nợ xấu và tái cơ cấu hệ thống ngân
hàng sẽ đặt lên vai Chính phủ và việc bơm tiền từ NHNN là điều khó tránh khỏi.
Trong tình huống khẩn cấp, với cam kết không để bất cứ ngân hàng nào đổ vỡ của
NHNN, nhìn từ thực tế chuyện đã xảy ra ở ngân hàng ACB, không khó để hình dung
một lượng tiền khổng lồ sẽ phải được bơm ra từ NHNN vào hệ thống ngân hàng để
duy trì sự sống còn của cả hệ thống. Lúc đó, áp lực lạm phát và những bất cân đối
vĩ mô đương nhiên là những vấn đề bị đẩy lùi lại trên bậc thang ưu tiên trong
hoạch định chính sách.
Tóm lại, xu hướng
CSTT sang năm tới rốt cuộc có nhiều khả năng sẽ phải theo hướng tiếp tục nới lỏng
đáng kể (tức M2 sẽ tăng đáng kể) để hỗ trợ thanh khoản, tái cấp vốn cho hệ thống
ngân hàng và kéo tăng trưởng tín dụng, bất chấp việc những người trong cuộc như
NHNN có thể không mong muốn như vậy. Đồng nghĩa với điều này là lãi suất sẽ tiếp
tục được duy trì thấp một cách khiên cưỡng còn áp lực lạm phát sẽ tăng mạnh.
No comments:
Post a Comment