Triển vọng kinh tế
thế giới năm 2021 đã trở nên lạc quan, rõ ràng hơn bao giờ hết sau một năm đầy
rẫy khó khăn, biến động và bất định. Điều này được phản ánh qua sự thăng tiến mạnh
mẽ của các chỉ số chứng khoán trên toàn cầu kể từ tháng 11 năm ngoái.
Những tin tức
tích cực đã liên tục xuất hiện gần đây gồm nền kinh tế lớn thứ hai thế giới,
Trung Quốc, không những đã tránh được một cơn suy thoái mà còn tăng trưởng
dương trên 2% năm 2020, đã và sẽ tiếp tục trở thành một cái phao cứu sinh cho
kinh tế khu vực và thế giới tươn tự như thời khủng hoảng kinh tế toàn cầu đầu
thập kỷ trước, cũng như cam kết mạnh mẽ của chính quyền Biden ở Mỹ về việc
“chơi lớn” để vực dậy nền kinh tế nước này.
Khu vực kinh tế
châu Âu dù đang ngập chìm trong đợt phong tỏa mới trước sự tái bùng phát của
Covid-19 nhưng việc triển khai tiêm chủng vaccine Covid-19 đã làm các Chính phủ
ở đây đã trở nên lạc quan hơn vào triển vọng phục hồi nhu cầu do nới lỏng phong
tỏa và sự bất trắc giảm đi.
Do vậy, dù có thể
vẫn còn một số bất đồng về mức độ và khu vực diễn ra sự phục hồi và tăng trưởng
dương, nhưng sự đồng thuận nhìn chung là sẽ có một sự phục hồi mạnh mẽ của kinh
tế thế giới vào nửa năm sau của 2021, dựa trên các trụ cột chính gồm kiềm chế đại
dịch, sự ổn định hơn về địa chính trị và các gói kích thích, hỗ trợ kinh tế khổng
lồ. Trong số này, kiềm chế đại dịch (nhờ vaccine) là cơ sở quan trọng nhất bởi
nó sẽ dập tắt nỗi sợ hãi về các đợt tái bùng phát dịch kèm theo là tái phong tỏa,
ảnh hưởng nghiêm trọng đến phục hồi kinh tế.
Cam kết của tân tổng
thống Biden về phục hồi lại quan hệ với các đồng minh thân cận và với thế giới
cũng có nghĩa là Mỹ sẽ trở nên dễ đoán định và nhất quán hơn trong quan hệ với
các nước trên thế giới dưới thời ông Biden so với ông Trump, là người được biết
đến có tính khí thất thường, thường bất ngờ thông báo lật ngược chính sách của
mình qua những dòng twit. Quan hệ kinh tế quốc tế cũng vì thế mà sẽ ổn định, dễ
tiên đoán hơn, góp phần thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế trong những
năm tới.
Các gói kích
thích phục hồi kinh tế dựa trên chính sách tiền tệ và tài khóa siêu nới lỏng kể
từ năm 2020 sẽ tiếp tục được duy trì trong thời gian tới. Trong số những gói
kích thích kinh tế này phải kể đến gói 1,9 nghìn tỷ USD hỗ trợ tài chính gia
đình và phòng chống dịch mới công bố ở Mỹ (tương đương 9% thu nhập quốc dân của
Mỹ), 750 tỷ Euro ở khu vực EU nhằm không chỉ cứu trợ các ngành bị ảnh hưởng mà
còn xây dựng một nền kinh tế mới ở khu vực này. Trung Quốc thì đã thi hành các
gói hỗ trợ quy mô lớn tương tự từ quý 2 năm 2020.
Điều đáng lưu ý
là về xu hướng mới trong lập trường chính sách. Vốn đã từng vất vả chống đỡ với
giảm phát và suy thoái trong cả thời gian dài, các ngân hàng trung ương chủ chốt
dường như sẵn sàng duy trì chính sách nới lỏng để hạ lãi suất xuống các mức thấp
kỷ lục kể cả sau khi nền kinh tế đã đi sâu vào giai đoạn phục hồi. Thậm chí Fed
còn cam kết duy trì chính sách nới lỏng kể cả sau khi lạm phát vượt trên mức mục
tiêu 2% trong một thời gian sau đó.
Những diễn tiến
và xu hướng nói trên đem lại những hàm ý lớn cho Việt Nam. Trong bối cảnh nới lỏng
và tiền rẻ tràn ngập trên toàn cầu trong một thời gian dài nữa, thị trường chứng
khoán Việt Nam sẽ tiếp tục có cơ hội tăng điểm với triển vọng dòng vốn nước
ngoài tiếp tục đổ vào đây. Triển vọng này của thị trường chứng khoán Việt Nam
cũng là một phần kết quả của việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) rất có thể sẽ tiếp
tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng của mình trong thời gian tới, nhất là
khi các ngân hàng trung ương khác trên thế giới tiếp tục bơm tiền mạnh mẽ, gián
tiếp dẫn đến sự tăng giá của tiền đồng nếu NHNN không có sự điều chỉnh tương ứng.
Chính sách tiền tệ
tiếp tục nới lỏng và lãi suất tiếp tục được duy trì ở mức thấp sẽ tác động tới
giá bất động sản ở Việt Nam theo hướng tăng lên, đặc biệt trong bối cảnh nguồn
cung bị hạn chế bởi nhiều lý do.
Tuy vậy, đằng sau
sự lạc quan trên là một số rủi ro lớn. Trước hết, điều vẫn chưa rõ ràng nếu
vaccine sẽ hoàn toàn ngăn ngừa sự mắc và lây lan virus Covid-19 và các biến thể
của nó. Nhiều nhà khoa học cảnh báo rằng vaccine không phải là liều thuốc vạn
năng và lo ngại sự nới lỏng quá nhanh các biện pháp phong tỏa, kiểm soát dịch sẽ
làm tăng vọt sự lây nhiễm virus trong các nhóm người chưa được tiêm chủng. Nếu
điều này xảy ra, chu kỳ phục hồi kinh tế thế giới sẽ tiếp tục bị ngắt mạch bởi
những đợt phong tỏa mới. Nhu cầu không phục hồi như kỳ vọng sẽ ảnh hưởng tiêu cực
đến xuất khẩu, và do đó, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.
Rủi ro lớn khác
là kỷ nguyên tiền rẻ tràn ngập thế giới sẽ không kéo dài đủ lâu bởi sự chống đối
của trường phái chính trị gia bảo thủ ở các nền kinh tế lớn. Ở Mỹ, một số nghị
sĩ phe Cộng hòa đã kêu gọi thắt chặt lại chính sách tài khóa trước sự tăng phi
mã của khối nợ nần ở Mỹ. Điều này sẽ cản trở chương trình kích thích 1,9 nghìn
tỷ USD của ông Biden. Ở châu Âu, từ Ý đến Đức đã có những lời kêu gọi tương tự nhắm
đến nhanh chóng giảm thâm hụt ngân sách trong khu vực. Còn Trung Quốc thì phải
đối mặt với các bất cân đối nghiêm trọng trong nền kinh tế trong dài hạn nên sẽ
sớm phải thi hành các biện pháp tái cân bằng gồm giảm chi tiêu công, giảm nợ.
Ngoài ra, lạm
phát có thể là một điều được hoan nghênh ở nhiều nước sau nhiều năm phải chật vật
đối phó với giảm phát. Nhưng lạm phát đối với NHNN là một trong những rủi ro vĩ
mô chính. Do vậy, nếu lạm phát thế giới có xu hướng tăng, tác động quá lớn lên
lạm phát trong nước, điều này sẽ buộc NHNN phải thi hành một chính sách tiền tệ
thận trọng hơn, dù có thể đi ngược lại trào lưu chung của thế giới. Do vậy, biến
số lạm phát trong nước luôn cần được dự đoán, phân tích khi muốn biết đường hướng
của chính sách tiền tệ và lãi suất ở Việt Nam.
No comments:
Post a Comment