https://thesaigontimes.vn/nhieu-chinh-sach/
Kinh tế Việt Nam đã và đang trải qua những thăng trầm lớn trong mấy năm qua và hướng đến một trạng thái bình thường mới. Gánh trên vai nhiều trọng trách trong tâm thế chịu sức ép từ nhiều phía phải hành động theo các hướng thậm chí trái ngược, mâu thuẫn với nhau, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đến thời điểm này đã tạo dựng một thế cân bằng vĩ mô mới dựa trên sự thỏa hiệp ở mỗi nơi, mỗi lĩnh vực một ít.
Về lạm phát, tuy
NHNN đã phần nào ngăn chặn được tình trạng lạm phát tăng vọt lên như ở nhiều nước
trên thế giới nhưng lạm phát ở Việt Nam cũng không thể gọi là thấp được đến thời
điểm hiện tại, và vẫn phải đối mặt với rủi ro lạm phát cao hơn trong những
tháng cuối năm và sang đến năm sau.
Về lãi suất,
chính sách tiền tệ “thận trọng, linh hoạt” của NHNN tuy đã hạn chế được đà tăng
lãi suất mạnh như ở nhiều nước nhưng thực tế thì mặt bằng lãi suất đã tăng lên
trở lại hoặc hơn trước thời điểm đại dịch. Các lãi suất điều hành chưa tăng
nhưng điều này đơn giản là do NHNN chưa muốn công bố chính thức, trong khi trên
thị trường liên ngân hàng, thị trường mở, thị trường tái chiết khấu tín phiếu,
lãi suất mà NHNN áp dụng với các ngân hàng thương mại trong các giao dịch liên
quan đã tăng vọt.
Cũng tương tự vậy
là về tỷ giá, tuy đã không tăng nhanh và mạnh như với các bản tệ khác đến hàng
chục % nhưng tỷ giá USD/VND cũng đã tăng tới 3,9% so với cuối năm trước (số liệu
từ xe.com) và không thể gọi là “ổn định” được. Tất nhiên, sự mất giá “có chừng
mực” này của tiền đồng đã phải đi kèm với cái giá là lãi suất tiền đồng đã tăng
lên như nói ở trên, còn quỹ dự trữ ngoại hối quốc gia thì đã hao hụt mạnh hàng
chục tỷ đô la trong các đợt can thiệp vào thị trường ngoại hối vừa qua của
NHNN.
Nhìn chung, một
cách công bằng và khách quan, chính sách và phản ứng của NHNN cho đến nay tuy
không phải tối ưu nhưng là điều có thể chấp nhận được, đặc biệt khi chúng ta đặt
mình vào vị trí khá “tế nhị” của NHNN với nhiều sức ép tứ phía. Trong Hội nghị
về giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng hôm
12/9, bất chấp vẫn có những gam mầu... không sáng như nêu trên, hoạt động điều
hành của NHNN vẫn được đánh giá cao bởi Thủ tướng Chính phủ và nhiều chuyên gia
trong và ngoài nước với những từ như “điều hành rất chắc tay”, “nghệ thuật điều
hành”, “đang đi đúng hướng”...(1).
Tuy nhiên, cũng
trong hội nghị trên có một số ý kiến và nhận định của một vài chuyên gia kỳ cựu
không chỉ khác biệt mà còn, đáng nói hơn, tạo ra không ít “nhiễu” về đường hướng
chính sách đến mức người nghe không biết phải hiểu và làm thế nào cho đúng.
Có vị chuyên gia
lập luận rằng chắc chắn ngày 21/9 này Mỹ sẽ tiếp tục tăng lãi suất mà mục đích,
suy cho cùng, là phục vụ cho việc tăng tỷ giá. Vì thế vị này cho rằng Việt Nam
cần tiếp tục kiên định sự ổn định của tỷ giá, và nhấn mạnh rằng “Nếu không cho
đồng Việt Nam tăng giá thì thôi chứ không để cho đồng Việt Nam giảm giá”.
Cái sai của vị
chuyên gia này là mục đích tăng lãi suất của Mỹ. Nó hiển nhiên chỉ là để kiềm
chế lạm phát tăng vọt ở nước này, chứ không phải là để tăng tỷ giá, bởi hầu như
các đời Tổng thống Mỹ đều hiểu cái giá phải trả khi đô la Mỹ lên giá và thường
áp đặt nhiều biện pháp trừng phạt các quốc gia đối tác thương mại lớn có đồng bản
tệ bị mất giá một cách bất thường so với đô la Mỹ.
Cái sai nữa là
cho rằng tiền đồng vẫn đang ổn định và cần tiếp tục kiên định sự ổn định này.
Thực tế thì, như đã nói, tiền đồng tuy mất giá không mạnh như các bản tệ khác
nhưng cũng đã yếu đi tới 3,9%, và ở mức độ này thì không thể nào gọi đó là sự ổn
định được.
Đáng nói hơn cả
là cái ý “không để tiền đồng tăng giá thì thôi chứ không để mất giá”. Chắc
không mấy người hiểu được lý do tại sao phải để tiền đồng tăng giá mới là tốt, tối
ưu, trừ khi người đó cũng quan niệm, một cách sai lầm, rằng bản tệ mạnh lên
(tăng giá so với đô la Mỹ) mới là thể hiện sức mạnh kinh tế, tính cạnh tranh của
quốc gia.
Tương tự, nếu coi
việc để tiền đồng mất giá là một tai họa, một thất bại chính sách thì chẳng những
vị chuyên gia này đang phủ nhận thành quả của NHNN về điều hành tỷ giá như được
Thủ tướng và các chuyên gia tán dương, mà còn chính là cổ xúy cho việc “chơi tất
tay” để bảo vệ tỷ giá đến đồng dự trữ ngoại tệ cuối cùng và/hoặc lãi suất cao đến
mức thắt cổ, nếu cần, trong bối cảnh áp lực tỷ giá đang ngày càng tăng lên như
hiện nay. Nếu không làm vậy thì có cách nào khác để kiên quyết bảo vệ tỷ giá,
thưa chuyên gia?
Có vị chuyên gia
khác trong hội nghị thì cho rằng "Bơm tiền hay không bơm tiền ra đều phải
căn cứ vào nợ xấu. Không bơm tiền chưa chắc đã giảm nợ xấu. Nếu chúng ta bơm tiền
ra đúng đối tượng, cho những doanh nghiệp tốt, dự án tốt thì vẫn xử lý giúp cho
ngành ngân hàng trong điều kiện hiện nay".
Có thể nói đây
cũng là một ý kiến rất... gây nhiễu, không chỉ vì nó đi ngược lại những hiểu biết
thông thường về kinh tế học (về chuyện bơm tiền phải căn cứ vào nợ xấu), sai lầm
về khái niệm (chỉ có ngân hàng trung ương mới có chức năng bơm tiền, chứ không
phải là chính phủ, hay đầu tư công), mà còn làm cho người nghe bối rối với câu
hỏi, rốt cục thì cần phải làm gì, thế nào mới là đúng?
Có lẽ rồi đây các
hội nghị cần đi vào thực chất và hiệu quả bằng cách thanh lọc để hạn chế không
chỉ các ý kiến chung chung, nói đâu cũng đúng nhưng không tạo ra chút giá trị
thặng dư gì, và đặc biệt là những loại ý kiến vừa sai vừa làm rối thêm cho nhà
điều hành.
----
(1)
https://cafef.vn/kien-dinh-dieu-hanh-chinh-sach-tien-te-than-trong-linh-hoat-20220913153513831.chn
No comments:
Post a Comment