Sai thứ nhất: Xuất khẩu đang tăng khá thì không cần phá giá
Phá giá thì còn
tăng được xuất khẩu nữa cơ! GDP vì thế có cơ tăng trưởng mạnh nữa cơ! Đặc biệt
có ý nghĩa khi cầu trong nước còn yếu, tăng trưởng GDP còn chưa đạt mức mong muốn.
Sai thứ hai: Phá giá VND cũng không làm tăng xuất khẩu vì nhu
cầu thế giới (thường) là không thay đổi
Như đã trả lời
trong entry trước, phá giá chủ yếu là để giành thị phần với đối thủ ở các nước xuất
khẩu khác. Có tăng được thị phần thì mới có cơ giảm được chi phí đơn vị và tăng
biên độ lợi nhuận, tăng khối lượng lợi nhuận, tạo thêm việc làm, và mới có cơ
lũng đoạn được thị trường xuất khẩu khi đối thủ lép vế. Hơn nữa, cầu thế giới
cũng vẫn có thể còn tăng khi giá nhập khẩu hàng do Việt Nam sản xuất (tính bằng
USD) rẻ đi (hoặc là theo nguyên tắc sơ đẳng là sẽ có diễn ra sự thay thế các
hàng hóa khi giá cả tương đối của chúng thay đổi, hoặc là khi chúng rẻ đi thì
người tiêu dùng vẫn muốn mua thêm dù là hàng hóa thiết yếu, chỉ được tiêu dùng ở
mức độ/khối lượng nhất định).
Sai thứ ba: Phá giá VND cũng không mang lợi cho nhà xuất khẩu
Như đã giải thích
trong entry trước bằng một ví dụ cụ thể, phá giá luôn có lợi cho xuất khẩu,
kích thích xuất khẩu tăng trưởng, có tác dụng như kích thích tăng trưởng GDP.
Sai thứ tư: Phá giá VND chỉ thúc đẩy xuất khẩu
Một tác dụng rất
quan trọng khác là sẽ “làm hại” nhập khẩu! Mà làm hại nhập khẩu (tức là giảm nhập
khẩu) có nghĩa là sẽ thúc đẩy sản xuất nội địa thay thế hàng nhập khẩu, cũng tức
là tăng trưởng GDP và tạo công ăn việc làm. Các mặt hàng cạnh tranh với hàng nhập
khẩu ví dụ như sắt thép rõ ràng sẽ tăng tính cạnh tranh đáng kể, chỉ cần VND bị
phá giá vài % cũng mang lại tác dụng là
hạ thấp giá sắt thép sản xuất trong nước tính bằng USD vài % so với thép nhập
khẩu, mà vài % này đôi khi cũng lớn bằng biên độ lợi nhuận của nhà nhập khẩu thép.
Nhờ có thế mà nhà sản xuất thép trong nước mới có thêm cơ hội để tồn tại! Tác dụng
tiếp theo có liên quan như dưới đây:
Sai thứ năm: Phá giá VND làm tăng chi phí nhập khẩu, tổn thất
ngoại tệ, tạo áp lực lên lạm phát vì nhập khẩu lạm phát
Không nhất thiết!
Khi phá giá VND, nhập khẩu bị “làm hại”, nhu cầu nhập khẩu sẽ giảm đi tương đối,
làm giảm giá trị và lượng hàng nhập khẩu, tức là giảm nhu cầu USD cho nhập khẩu,
và cũng tức là giảm áp lực lên tỷ giá, giảm áp lực lên lạm phát. Kết quả cuối
cùng là tỷ giá VND tăng lên ban đầu do phá giá nhưng sẽ có xu hướng điều chỉnh
giảm (VND tăng giá) khi cán cân thương mại được lập lại (nhanh chóng) theo hướng
thu ngoại tệ nhiều hơn chi ra do xuất khẩu tăng lên còn nhập khẩu giảm đi tương
đối.
Sai thứ sáu: Phá giá VND làm tăng gánh nặng nợ nần quốc gia và
doanh nghiệp
Như đã chỉ ra
trong entry trước và nói thêm ở đây, (i) phá giá VND chỉ làm tăng gánh nặng trả nợ đối
với các doanh nghiệp có nguồn thu bằng VND trong khi vay nợ bằng ngoại tệ; (ii)
để không làm tăng gánh nặng nợ ngoại tệ quy ra VND (đã bị tăng lên vì phá giá
VND. Cụ thể hơn, cần phải chi nhiều VND hơn để mua cùng một lượng ngoại tệ
không đổi trả nợ nước ngoài) thì NHNN phải ổn định tỷ giá. Mà ổn định tỷ giá
thì không thể nói chơi chơi, suông suông được, nhất là khi tỷ giá bị kìm hãm
quá lâu và giả tạo. NHNN phải ổn định bằng hành động cụ thể là tung dự trữ ngoại
tệ ra để mua VND vào. Khi đã phải dùng đến dự trữ ngoại tệ để ổn định tỷ giá
thì có nghĩa là NHNN (và tức là ngân sách nhà nước) đã bị mang ra “bù giá”, “trợ
cấp” cho nợ quốc gia, nợ doanh nghiệp và nợ tư nhân. Từ đây có thể thấy doanh
nghiệp và tư nhân thì được hưởng lợi vì tự nhiên được trợ cấp từ ngân sách. Còn
đối với nợ quốc gia, gánh nặng trả nợ (nói lại cho rõ là quy ra VND) tuy không
tăng lên vì tỷ giá được ổn định, nhưng người phải trá giá thay chính là NHNN,
và cũng chính là ngân sách nhà nước. Có nghĩa là rốt cuộc thì “lỗ hà ra lỗ hổng”,
tránh được thiệt hại cho việc ngân sách phải trả thêm nhiều VND cho từng đó nợ
ngoại tệ nhưng rồi ngân sách lại phải bỏ ra một lượng tương ứng USD để ổn định
tỷ giá.
Sai thứ bảy: Phá giá VND 1% sẽ làm tăng lạm phát (CPI) lên 0.4%
(hay x%, y%), theo tính toán của một (vài) chuyên gia Việt Nam nào đó
Như nói ở trên,
phá giá VND ban đầu có thể làm tăng CPI lên một chút, nhưng sau đó áp lực nhanh
chóng giảm dần vì cán cân thương mại được thăng bằng theo hướng thặng dư thêm.
Vì vậy, chừng nào chưa được xem tận mắt những cái gọi là “nghiên cứu” của mấy đồng
chí chuyên gia trên (thế nào cũng sẽ tìm ra khối cái sai về phương pháp, số liệu),
chừng nào không nói/biết rõ là chuỗi số liệu tỷ giá và CPI bắt đầu từ lúc nào kết
thúc lúc nào và CPI sẽ tăng lên khi nào, trong bao lâu v.v... thì trích dẫn những
cái kết quả “nghiên cứu” kiểu này rất nguy hại, hướng dư luận theo hướng sai lạc.
Sai thứ tám: Phá giá VND là một hành động nghe rất tiêu cực.
Thay vì phá giá, chỉ nên điều chỉnh tỷ giá và/hoặc kiểm soát tỷ giá trong biên
độ +/- 3%-4%
Phá giá và cụm từ
văn hoa “điều chỉnh”, “kiểm soát trong biên độ” về bản chất là một, tuy rằng
cái từ phá giá thì nghe quả có kinh khủng thật, vì người ta cứ nghĩ rằng phá
giá có nghĩa là tỷ giá VND phải tăng cả chục %. Thực ra, những người ủng hộ phá
giá cũng chỉ đề nghị phá giá 3%-4% thôi đấy chứ? Và nói như họ (“phá giá”) là
đúng bản chất sự việc đấy chứ?
Sai thứ chín: Phá giá sẽ tạo ra tâm lý đầu cơ, gây hoảng loạn
trong dân chúng và dẫn đến mất kiểm soát vĩ mô (lạm phát tăng vọt, chảy máu ngoại
tệ và vốn, đầu tư nước ngoài suy giảm mạnh v.v...)
Sự hoảng loạn, đầu
cơ chỉ có thể được/bị gây ra khi các yếu tố căn bản làm nền tảng cho ổn định tỷ
giá đã sụp đổ mà nhà nước cố tình không phá giá kịp thời, để tích tụ áp lực phá
giá ngày càng lớn hơn cho đến khi không chịu nổi được nữa, buộc phải “buông” ra,
buộc phải phá giá mạnh. Những yếu tố nền tảng cho ổn định tỷ giá (ổn định giá
trị VND, không làm suy yếu nó) bao gồm (nhưng không nhất thiết chỉ có) chính
sách tiền tệ thận trọng (không bơm tiền quá liều), lạm phát (trước đó) không
quá lớn (trên, ví dụ, 5%/năm), thăng bằng/thặng dư cán cân thương mại/vốn, dự
trữ ngoại tệ đủ lớn, NHTW độc lập với Chính phủ, thâm hụt ngân sách (nhỏ và)
không bị tiền tệ hóa bởi in tiền của NHTW, tỷ giá trước đó đã được linh hoạt biến
động và NHTW không cam kết ổn định tỷ giá thái quá và bằng mọi giá, lưu chuyển
vốn vào ra khỏi Việt Nam bị kiểm soát chặt chẽ v.v.. Dễ thấy là nhiều trong số
những yếu tố nền tảng này đã và đang bị vi phạm nặng nề ở Việt Nam nên tỷ giá nếu
có cố tình được/bị ổn định thì sự ổn định này là không bền vững, sớm muộn cũng
phải “buông” ra một cách mạnh mẽ, như hồi năm 2011. Cho nên NHNN chớ có dại mà
mạnh mồm nói là không phá giá (kể cả “điều chỉnh”) nhé! 20-30 tỷ USD dự trữ chẳng
là cái “đinh” gì cả đâu. Mà tớ thì nghi là lịch sử dễ lập lại lắm; ban đầu nói
mạnh thế nào mà chỉ một vài ngày/tuần sau là phải phá giá. Lòng tin vào NHNN/Chính
phủ chưa bao giờ có (đủ mạnh) để làm thị trường an tâm đâu.
Tớ đang hứng, sẵn
sàng lôi ra thêm để phang nhiều cái sai nữa của các đồng chí chuyên gia, chưa kể
của những đồng chí amateur phán lung tung như đúng rồi, nhưng tiếc là tớ không
nhớ được thêm có những ai nói cái gì nữa. Đồng chí nào có ý/cái sai gì cần bổ
sung thì cứ cho tớ biết nhé để tớ phang tiếp. Đồng chí nào bảo tớ sai thì nhảy
vào đây ngay nhé, tớ nóng lòng chờ đợi đấy. Tớ sẽ viết tiếp các phần khác nếu tớ
nhặt ra được cái gì đó sai.
No comments:
Post a Comment