Các vụ sụp đổ mới đây của một số ngân hàng Mỹ đã được một vài đồng chí chuyên gia nội địa liên hệ với Việt Nam và cảnh báo nguy cơ đổ vỡ tương tự, bởi có vài điểm tương đồng.
Điểm tương đồng hay
được nói đến là ngân hàng 2 nước đều “thích” huy động ngắn hạn nhưng lại cho vay
dài hạn. Cụ thể hơn, các đồng chí chuyên gia nội địa chỉ ra rằng ngân hàng SBV của
Mỹ huy động tiền gửi chủ yếu của các startup và đem đầu tư vào trái phiếu chính
phủ Mỹ hoặc chứng khoán nợ dài hạn có thu nhập cố định. Tương tự, ở Việt Nam, các
đồng chí chuyên gia chỉ ra tiếp, có nhiều ngân hàng cho vay bất động sản nhiều,
thậm chí lên đến 70% tổng dư nợ, 50% tổng tài sản v.v...
Cái sai một cách rất
ấm ớ của các đồng chí chuyên gia nội địa ở điểm trên là nghĩ rằng đầu tư vào chứng
khoán nợ và trái phiếu là đầu tư dài hạn. Đúng là các loại chứng khoán này có thể
có kỳ hạn dài hàng nhiều năm, 2, 5, 10, 30 năm nhưng không có nghĩa là đầu tư mua
và nắm giữ chúng là phải theo chúng đến hết kỳ hạn dài lê thê như thế. SBV hay bất
cứ ngân hàng nào, nhà đầu tư nào, đều luôn có thể bán các loại chứng khoán này bất
cứ lúc nào thích/cần, nên thực ra các khoản đầu tư này của họ lại chính là đầu
tư ngắn hạn/không kỳ hạn thì đúng hơn.
Cái mà các ngân hàng,
nhà đầu tư thường quan tâm là tính thanh khoản và an toàn, nên không phải tự nhiên
mà trong danh mục đầu tư của họ có một tỷ trọng lớn là trái phiếu chính phủ hoặc
các loại chứng khoán được phát hành bởi các tổ chức có xếp hạng tín nhiệm cao, để
cần bán lúc nào thì bán được ngay và với giá tốt nhất có thể (chứ không kiểu như
hàng ế, hàng thải).
Còn chuyện bán đi
và có lãi hay lỗ lại là chuyện khác nhé. Trái phiếu chính phủ hay chứng khoán nợ
này kia đều là hàng hóa, và đương nhiên là giá cả sẽ lên xuống từng phút một, nên
chuyện lỗ lãi là chuyện... hên xui.
Và vì thế mới có nghiệp
vụ phòng ngừa rủi ro, hedging, để giảm thiểu rủi ro giá bán thấp hơn giá mua. Có
điều là chẳng có bữa trưa nào miễn phí nên muốn hedging thì lại phải tốn (một mớ)
tiền và cũng không hoàn toàn thoát được hết mọi rủi ro. Do đó, cũng không phải vô
lý khi SBV hay nhiều nhà đầu tư đã chọn không hoặc hedging không đáng kể các khoản
đầu tư của mình.
Thật không may cho
họ là rủi ro lại xảy ra ngay đối với họ, trong thời điểm và hoàn bất ngờ (so với
dự tính của họ), dẫn đến phải/bị đóng cửa, đơn giản thế thôi chứ đâu có liên quan
gì đến chuyện huy động ngắn hạn cho vay dài hạn như các đồng chí chuyên gia nội
địa tưởng tượng ra.
Cái sai nữa là các
đồng chí chuyên gia nội địa lại ví von đầu tư vào trái phiếu chính phủ với đầu
tư vào bất động sản dài hạn. Như trên đã nói, người ta đầu tư vào trái phiếu chính
phủ là bởi tính thanh khoản và an toàn của nó (Chính phủ không thể nào (để) vỡ nợ,
mất khả năng thanh toán trái phiếu của mình). Còn đầu tư vào bất động sản thì đương
nhiên ai cũng biết là lúc cần thì không chắc đã bán (thanh khoản) được, hoặc bán
được với giá tốt.
Bởi vậy, sẽ là rất
ngớ ngẩn khi lập luận rằng các ngân hàng Việt Nam cũng đang mắc sai lầm tương tự
của SBV khi đem vốn huy động ngắn hạn đầu tư vào bất động sản dài hạn. Như đã nói,
tuy SBV đầu tư vào trái phiếu hay chứng khoán nợ nhưng đó không phải là tài sản
bất động như... bất động sản mà các ngân hàng Việt Nam ưa thích.
Cái sai thứ ba là
các đồng chí chuyên gia nội địa dường như chỉ nhìn từ tỷ lệ cho vay bất động sản
lên đến 50% tổng tài sản hay 70% tổng dư nợ của một ngân hàng để phán rằng ngân
hàng Việt Nam đang dùng quá mức vốn huy động ngắn hạn cho vay dài hạn mà không cẩn
trọng chí ít là đưa ra các số liệu chứng mình rằng (phần lớn) các ngân hàng này
đang vi phạm ít nhất một chỉ số là hạn mức vốn huy động ngắn hạn dùng cho vay dài
hạn mà Ngân hàng Nhà nước đã quy định. Rất có thể là tuy cho vay bất động sản nhiều
như vậy nhưng nguồn vốn cho vay này là nguồn vốn dài hạn và, do đó, các ngân
hàng này đã không vi phạm quy định này (đơn giản là nếu vi phạm thường xuyên và
lâu dài thì chắc NHNN đã không để yên).
Đúng là phát mệt với
các bố chuyên gia nhà ta!
No comments:
Post a Comment