Sau vụ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mua lại bắt buộc Ngân hàng Xây dựng (VNCB) với cái giá 0 đồng hồi tháng trước, thị trường ngân hàng tỏ ra khá bình lặng, ngoài chút xáo động ban đầu chủ yếu do một số vấn đề liên quan đến cơ sở của cái giá mua bắt buộc 0 đồng. Theo đúng kỳ vọng, đã không có một cơn hoảng sợ đổ xô rút tiền gửi nào từ VNCB hay từ bất cứ một ngân hàng nào khác trong hệ thống, chí ít có thể là vì NHNN đã tuyên bố rõ sẽ đảm bảo hoàn toàn quyền lợi của người gửi tiền sau khi mua lại.
Và mới đây, ngày 28/2, báo chí dẫn lời của NHNN tuyên bố có
thêm 2 ngân hàng khác, GPBank và Oceanbank, đã được xác định có thể là đối tượng
tiếp theo để NHNN có động thái tương tự như với VNCB. Lý do là vì GPBank là 1 trong 9 ngân hàng yếu kém buộc phải tái cơ cấu từ
năm 2012. Trong thời gian qua, 8 trong số 9 nhà băng đã tái cơ cấu thành công,
chỉ còn duy nhất GPBank vẫn chưa có phương án khả thi. Tuy có tin GPBank sẽ được
bán đứt/sáp nhập với một số ngân hàng trong và ngoài nước khác nhưng rốt cuộc đều
không thành. Còn với Oceanbank, NHNN cho rằng ngân hàng này bộc lộ yếu kém sau
khi một số lãnh đạo vướng vòng lao lý. Như vậy có thể hiểu rằng Ocean bank là một
ngân hàng yếu kém mới xuất hiện bên cạnh danh sách 9 ngân hàng yếu kém đã từng
được xác định trước đây. Suy ra tiếp, ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại,
trong hệ thống ngân hàng chỉ còn lại 2 ngân hàng này thuộc loại yếu kém, (đến mức
độ) cần xử lý ngay để không gây tổn hại cho toàn hệ thống.
Đến đây nổi lên một vấn đề. NHNN phải mua lại
bắt buộc GPBank và Oceanbank của NHNN chắc chắn là vì hiện tại vẫn còn nhiều
người gửi tiền và với nhiều khoản tiền gửi trên 50 triệu VND là mức tối đa được
bồi thường từ cơ quan Bảo hiểm tiền gửi trong trường hợp ngân hàng bị phá sản.
Điều này cũng có nghĩa là người gửi tiền đã biết rõ rằng 2 ngân hàng này có vấn
đề, và thuộc diện cần phải tái cơ cấu nhưng những người gửi tiền này đã không
rút ngay, không rút đến gần hết số tiền gửi của mình trong 2 ngân hàng này (với
số dư vẫn vượt quá 50 triệu VND), chắc chắn vì tin rằng NHNN bằng cách này hay
cách khác sẽ cứu giúp ngân hàng, cứu giúp họ, xuất phát từ nỗi sợ cố hữu của
các cơ quan chủ quản là nếu để cho 2 ngân hàng yếu kém này phá sản thì sẽ có thể
châm ngòi cho một làn sóng hoảng loạn rút tiền tại, và gây ra đổ vỡ cho các
ngân hàng lành mạnh khác. Đây là một rủi ro đạo đức thường được đề cập đến
trong kinh tế học, khi mà các chủ thể của thị trường cứ mặc nhiên theo đuổi những
quyền lợi riêng của mình mà không đếm xỉa gì đến những rủi ro thua lỗ cho họ do
những hành vi của chính họ tạo nên, vì chi phí cho những rủi ro này đã được nhà
nước gánh hộ.
Bởi vậy, đã đến lúc NHNN cần chấm dứt việc
tiếp tục nuôi dưỡng rủi ro đạo đức này, bằng cách mạnh dạn thêm bước nữa là cho
phá sản, giải thể GPBank và Oceanbank, cũng như các ngân hàng yếu kém phát
sinh, phát hiện ra sau này, để trừng phạt không chỉ cổ đông hiện hữu mà còn cả
người gửi tiền vì đã bất chấp rủi ro báo/biết trước.
Tất nhiên, nỗi lo bao trùm vẫn là nếu để
phá sản như vậy thì sẽ gây ra đổ vỡ mang tính dây chuyền trong hệ thống. Nhưng xét
cụ thể trong bối cảnh hiện nay, có thể thấy rằng người gửi tiền ở các ngân hàng
khác đã biết/tin rằng cả hệ thống nay chỉ còn lại 2 ngân hàng này là yếu kém,
không phải là ngân hàng mà họ đang gửi tiền. Cộng thêm với thực tế là quy mô nợ
tại 2 ngân hàng này không phải là lớn lắm, và nếu có thêm cam kết của NHNN
không để các ngân hàng lành mạnh hơn bị phá sản dây chuyền, thì cho dù người gửi
tiền tại 2 ngân hàng này có đổ xô đi rút tiền về khi biết tin ngân hàng bị phá
sản, sự việc này cũng không kích thích gây ra một làn sóng rút tiền tại các
ngân hàng khác vốn được coi là đang lành mạnh. Nói cách khác, có hoảng sợ, có
chịu thiệt hại chăng nữa thì chủ yếu chỉ diễn ra trong phạm vi những người gửi
tiền tại GPBank và Oceanbank mà thôi.
Tóm lại, sau hành động mua lại bắt buộc cổ
phần VNCB, hiện tại là thời điểm thích hợp và thuận lợi để NHNN cần tiếp tục tỏ
rõ cho thị trường thấy lập trường cứng rắn hơn nữa của mình, bằng cách cho phá
sản (bắt buộc) các ngân hàng yếu kém, để làm lành mạnh hóa thêm một bước thị
trường ngân hàng. Và để làm được như vậy thì tất nhiên NHNN cần phải công khai
hóa, minh bạch hóa thông tin hơn nữa về tình trạng sức khỏe của hệ thống ngân
hàng nói chung và từng ngân hàng nói riêng để các chủ thể trên thị trường có cơ
sở đúng đắn cho các quyết định đầu tư của mình.
No comments:
Post a Comment