https://baodautu.vn/tien-ky-thuat-so-ngan-hang-trung-uong-co-thay-the-tien-that-d144868.html
Tiền kỹ thuật số
ngân hàng trung ương (CBDC) đang được nhiều nước nghiên cứu và triển khai, và
có khả năng sẽ trở nên phổ biến và thịnh hành trên thế giới trong thời gian
không quá xa. Câu hỏi đặt ra là liệu đến một thời điểm nào đó CBDC có làm cho
tiền pháp định/tiền thật truyền thống trở nên không còn cần thiết và biến mất
không?
Một hậu quả lớn nhất
của CBCD là nó sẽ làm cho sự tồn tại của hệ thống ngân hàng thương mại, vốn
đóng vai trò như trung gian thanh toán giữa các chủ thể trong nền kinh tế, trở
thành vô dụng. Bởi CBCD cho phép người tiêu dùng trực tiếp thanh toán qua ngân
hàng trung ương, cho phép các cá nhân và nhà bán buôn bỏ tiền vào hệ thống CBCD
thay vì hệ thống các ngân hàng thương mại truyền thống. Mà như vậy thì các ngân
hàng thương mại sẽ mất đi sự tiếp cận một nguồn vốn giá rẻ có nguồn gốc từ tiền
gửi thanh toán của cá nhân và tổ chức như truyền thống từ trước đến nay. Kết cục
tiếp đến sẽ là dư nợ cho vay trong nền kinh tế sụt giảm và các hoạt động kinh tế
tư nhân trở nên trầm lắng hơn nhiều, theo đó là tăng trưởng kinh tế giảm sút.
Để viễn cảnh trên
không xảy ra, phương án giải quyết sẽ là hạn chế phát hành CBCD về lượng, cũng
như hạn chế tiếp cận CBCD – dành quyền tiếp cận chỉ cho nhà bán buôn và những
chủ thể kinh tế lớn, song song với việc áp dụng phí hay lãi suất phạt cho các
khoản CBCD nắm giữ. Có nghĩa là CBDC cũng sẽ không bao giờ thay thế được tiền
thật.
Nếu thực hiện
phương án hạn chế sử dụng CBCD như trên thì tất yếu sẽ dẫn đến tình trạng giá của
một đơn vị CBCD không bằng giá của một đơn vị tiền thật. Về bản chất, điều này
không có gì là phi lý, bởi mỗi loại tiền
phục vụ cho các đối tượng khách hàng khác nhau. Nhưng nếu ngân hàng trung ương
thấy sẽ là không ổn nếu, giả sử, một USD tiền thật lại có giá trị khác với 1
USD tiền số, nên tìm cách xóa bỏ tình trạng này bằng cách cho chuyển đổi thoải
mái giữa hai loại tiền, thì sẽ lại dẫn đến tình trạng sụp đổ hệ thống ngân hàng
thương mại như nói trên.
Vì đây là điều mà
các nhà làm chính sách muốn tránh bằng mọi giá nên rốt cuộc sự phân ly giá trị
giữa tiền số và tiền thật sẽ phải được cho/để tồn tại. Nói cách khác, lúc đó
trong nền kinh tế sẽ tồn tại cùng lúc hai loại giá khác nhau cho cùng một loại
hàng hóa và dịch vụ, tùy thuộc chúng được đo lường bằng tiền thật hay tiền
CBDC. Để đỡ phức tạp, có lẽ giá bán lẻ hàng hóa và dịch vụ sẽ được niêm yết bằng
đơn vị tiền thật truyền thống, song song với tỷ giá chuyển đổi giữa tiền thật
và CBDC nếu người tiêu dùng muốn thanh toán bằng CBDC, tương tự như cách mà nhà
bán lẻ đề giá chưa có thuế và kèm thêm cạnh đó mức thuế cần trả, hoặc niêm yết
bằng nội tệ đi kèm với tỷ giá ngoại tệ dành cho khách du lịch.
Bằng cách ngăn
cách hai khu vực kinh tế dùng tiền thật và CBDC, ngân hàng trung ương có một
công cụ điều tiết chính sách tiền tệ mới rất hữu hiệu. Thay vì phải dùng nghiệp
vụ thị trường mở và tỷ lệ dự trữ bắt buộc để điều tiết lượng tiền bơm vào nền
kinh tế như truyền thống, nay với CBDC, ngân hàng trung ương chỉ cần điều tiết
lượng phát hành CBDC là có thể gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế thực. Và hành
động điều tiết CBDC của ngân hàng trung ương khi đó cũng sẽ là một chỉ số cho
thấy đường hướng chính sách của ngân hàng trung ương mong muốn đối với nền kinh
tế.
Cứ như vậy, khu vực
tài chính dựa trên CBDC sẽ liên tục phát triển, kéo theo đó là mức độ số hóa của
nền kinh tế, cũng như nhu cầu cao hơn đối với hệ thống thanh toán và chi trả dựa
trên CBDC. Có thể nói lúc đó nền kinh tế sẽ được chia thành hai khu vực song
song tồn tại, một dựa trên tiền truyền thống, một dựa trên CBDC ngày càng phát
triển, lấn lướt khu vực còn lại.
Sự ra đời của
CBDC có làm cho các đồng tiền số tư nhân phát hành diệt vong không? Rất có thể
câu trả lời là không. Bởi CBDC chỉ có thể đáp ứng một số mục đích mà không phải
là tất cả. Chẳng hạn, nói về mục đích riêng tư, nặc danh, CBDC sẽ không đáp ứng
tốt bằng các đồng tiền số tư nhân như bitcoin.
Bản thân các ngân hàng thương mại cũng có thể phản ứng lại sự lấn lướt, cũng như sự lựa chọn mang tính phân biệt người dùng của CBDC (chỉ cho phép các nhà bán buôn tiếp cận hệ thống CBDC...) bằng cách phát hành tiền số ổn định stablecoin gắn giá trị với CBDC. Việc này cho phép nhà bán lẻ và người tiêu dùng tiếp cận một cách gián tiếp với CBDC. Lúc đó, trong nền kinh tế sẽ tồn tại cùng lúc nhiều loại tiền, gồm CBDC, stablecoint, tiền thật truyền thống, tiền số tư nhân, và thậm chí cả CBDC do ngân hàng trung ương nước ngoài phát hành.
No comments:
Post a Comment