https://baodautu.vn/kho-kha-thi-de-xuat-ha-lai-suat-tien-gui-vnd-ve-0-d145993.html
Mới đây, Hiệp hội
các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (Vafi) đề xuất đưa dần lãi suất tiền gửi VND
về mức 0% như các nước trong khu vực.
Cơ sở đề xuất này
trước hết là lãi suất tiền gửi đồng nội tệ tại các nước trong khối ASEAN gồm
Thái Lan, Philippines, và Singapore đang ở mức rất thấp (0% cho tiền gửi ngắn hạn,
0,2-0,7% cho tiền gửi dài hạn). Trong khi đó, Việt Nam đã có những tiền đề kinh
tế vững chắc như các nước trong khu vực để có thể đưa lãi suất tiền gửi dần về
0% gồm chính trị ổn định; tăng trưởng kinh tế cao, ổn định; xuất khẩu tiếp tục
tăng trưởng với tốc độ 2 con số, đưa Việt Nam lên vị thế xuất siêu; dự trữ ngoại
hối tăng mạnh; thị trường chứng khoán phát triển mạnh bất chấp đại dịch; hệ thống
ngân hàng nội địa vững mạnh...
Để hiện thực hóa
mục tiêu trên, Vafi đề xuất hạn chế mạnh dòng tiền đầu cơ chảy vào thị trường bất
động sản, kiểm soát không cho tăng giá đất, áp dụng thuế tài sản lũy tiến...
Dòng tiền nhàn rỗi sau đó sẽ được hướng
vào thị trường trái phiếu với lãi suất huy động dưới 2%/năm. Đồng thời tiến
hành thu phí tiền gửi ngoại tệ để ngăn chặn dòng tiền nhàn rỗi đổ vào đầu cơ
ngoại tệ.
Đề xuất của Vafi
như trên thiếu thuyết phục trên một số phương diện.
Trước hết, Vafi mới
chỉ so sánh lãi suất của Việt Nam với của Thái Lan, Philippines và Singapore mà
không phải là với các nước khác như Malaysia và Indonesia.
So sánh lãi suất
với Singapore là khá khiên cưỡng, bởi nền kinh tế Singapore đã đạt đẳng cấp của
các nước đã phát triển phương Tây, nơi mà lãi suất tiền gửi nội tệ tất nhiên là
thấp và rất thấp. Nhưng cũng cần lưu ý rằng không phải tự nhiên lãi suất ở những
nước này thấp, bởi chí ít nhà đầu tư vẫn được tự do mang vốn đầu tư ra nước
ngoài tìm kiếm những cơ hội đầu tư tốt hơn trong nước, chứ không bị kiểm soát
như ở các nước mới nổi như Trung Quốc, Việt Nam.
Trong khi đúng là
lãi suất tiền gửi của Thái Lan tương đối thấp, với lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1
năm dao động từ 0,4% đến 1,35%/năm (1), con số này thực ra vẫn còn cách khá xa
lãi suất đề xuất 0%.
Đối với
Philippines, lãi suất tiền gửi nội tệ kỳ hạn 1 năm hiện đứng ở mức rất thấp như
Vafi nêu (cao nhất là khoảng 0,75%/năm). Nhưng, như nói thêm ở dưới đây, có lẽ
chỉ có Philippines là nước duy nhất trong số các nước ASEAN-5 là có lãi suất rất
thấp, gần với mức đề xuất 0% nhất.
Lãi suất tiền gửi
nội tệ kỳ hạn 1 năm tại các ngân hàng thương mại của Malaysia hiện dao động
trong khoảng 2,3%-3,03%/năm (2).
Với Indonesia, lấy
ví dụ về lãi suất tiền gửi nội tệ kỳ hạn 1 năm tại ngân hàng DBS, lãi suất này
dao động từ 3,75% đến 4% tùy thuộc số tiền gửi (3).
Như vậy, có thể
nói lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1 năm trong nhóm các nước ASEAN-5 biến thiên khá mạnh,
từ gần 0% (Singapore, Philippines) lên đến trên 3%-4%/năm (Malaysia,
Indonesia), với Thái Lan đứng ở giữa. Nói cách khác, nếu muốn so sánh với các
nước trong khu vực thì thực ra cũng không thể rút ra kết luận rằng lãi suất
trong khu vực (ASEAN) đang ở mức rất thấp, gần 0% như Vafi lập luận.
Điều thiếu thuyết
phục thứ hai của Vafi là việc siết các khoản đầu tư mang tính đầu cơ vào bất động
sản. Đây là một biện pháp theo nghĩa đen là bịt một đầu ra của tín dụng, chặt bớt
một kênh đầu tư để tiền của dân cư và doanh nghiệp chỉ loanh quanh trong những
kênh tiền gửi, những cơ hội đầu tư hữu hạn còn lại.
Sự thiếu thuyết
phục nằm ở chỗ, gần như không thể phân biệt được sự đầu tư với đầu cơ. Nếu siết
đầu tư vào bất động sản thì có nghĩa là loại trừ việc kinh doanh bất động sản,
bởi lúc này nếu kết hợp với đánh thuế lũy tiến như Vafi đề xuất thì việc cá
nhân hay tổ chức nào đó kinh doanh bằng cách nắm giữ trên một bất động sản sẽ
trở nên quá đắt đỏ, làm cho việc kinh doanh bất động sản không còn hấp dẫn nữa.
Nhưng tại sao lại phải đối xử phân biệt với một ngành kinh doanh như vậy, trong
khi ngành kinh doanh nào mà chả có nạn đầu cơ, ví dụ như thép, nguyên liệu sản
xuất? Nói cách khác, đầu cơ là bản chất của kinh tế thị trường, có gì là xấu,
phải triệt tiêu?
Quan trọng hơn, kể
cả siết tín dụng vào bất động sản kết hợp với đánh thuế lũy tiến, việc này chưa
chắc đã hạn chế dòng tiền chảy vào bất động sản một khi nhu cầu thị trường vẫn
mạnh, đủ để hấp dẫn nhà đầu tư/đầu cơ bỏ vốn vào bất động sản. Điển hình cho
chuyện này là các ví dụ về sốt bất động sản ở các nước phát triển và ở Hong
Kong, Trung Quốc và Singapore như hiện nay, bất chấp các nước này đã áp dụng
nhiều biện pháp hạn chế đầu cơ bất động sản, gồm đánh thuế cao.
Đó là chưa kể, nếu
bịt được dòng tiền chảy vào bất động sản thì nó sẽ tìm cách chảy vào đâu đó, ít
nhất là vào chứng khoán và vàng. Xét kênh chứng khoán trước, thay vì để xảy ra
đầu cơ trong bất động sản thì nay sẽ có nạn đầu cơ nghiêm trọng hơn trong lĩnh
vực chứng khoán, nếu mọi thứ khác không thay đổi. Không lẽ Vafi coi sốt nóng và
bong bóng chứng khoán lại không nguy hiểm, lại tốt hơn là sốt nóng và bong bóng bất động sản?
Tương tự, vì việc
nắm giữ và đầu tư/đầu cơ vàng là một việc làm hợp pháp, chính đáng, nên nếu siết
đầu tư bất động sản thì, ngoài thị trường chứng khoán, thị trường vàng có khả
năng sẽ lại nóng sốt quá mức, và rủi ro đính kèm theo đó cũng khó có thể nói là
nhỏ hơn so với rủi ro của sốt đất, bong bóng bất động sản. Và có lẽ Vafi đã
quên không đề xuất đánh thuế, phí mua bán, nắm giữ vàng?
Vafi đã khôn khéo
đề xuất thu phí tiền gửi ngoại tệ như là một cách khác để chặn thêm các kênh đầu
tư khác ngoài bất động sản, tạo điều kiện ngân hàng giảm lãi suất tiền gửi nội
tệ. Tuy nhiên, dù điều này có một phần tác dụng “làm khó” cho người có tiền
đang tìm cơ hội đầu tư ngoài gửi tiền vào ngân hàng, nó cũng sẽ mất tác dụng nếu
rốt cuộc nhà đầu tư tính toán thấy khả năng đầu cơ, nắm giữ ngoại tệ vẫn là có
lợi khi ngoại tệ có xu hướng lên giá mạnh so với tiền đồng, thừa đủ bù đắp mọi
loại phí phát sinh phải trả. Đây cũng là lý do vì sao hiện nay lãi suất tiền gửi
USD là 0% nhưng vẫn có nhiều người chọn gửi bằng USD thay vì tiền đồng.
Rất có thể đến
lúc này Vafi lập luận thế thì cần phải nâng cao hơn nữa phí nắm giữ USD. Vậy,
cũng tương tự như với bất động sản, thuế phí cao đến mấy nhưng rốt cuộc vẫn có
nhu cầu cho bất động sản hay USD để rồi nhà đầu tư/đầu cơ vẫn thu lãi được từ những
hàng hóa này.
Nói tóm lại, để đề
xuất của Vafi thành hiện thực thì phải triệt để chặn đứng, ngăn cấm được một
cách tuyệt đối tất cả các kênh đầu tư khác ngoài trái phiếu ngân hàng. Vì điều
này là không tưởng nên đề xuất của Vafi cũng là không tưởng, ít nhất cho đến
khi Việt Nam... lọt vào hàng ngũ các nước phát triển.
-------
(1) https://www.bot.or.th/english/statistics/_layouts/application/interest_rate/in_rate.aspx
(2) https://ringgitplus.com/en/blog/fixed-deposits/best-fixed-deposit-accounts-in-malaysia.html
(3) https://www.dbs.id/digibank/id/en/investasi/produk-investasi/deposito
No comments:
Post a Comment