https://thesaigontimes.vn/song-chung-voi-dich-nhin-tu-singapore/
TP. HCM nói
riêng, cả nước nói chung dường như đã chấp nhận chuyển sang chiến lược sống
chung với dịch Covid-19, thay vì chiến lược xét nghiệm, cách ly, cô lập và loại
trừ F0 (và cả F1) trong cộng đồng bởi hiệu quả thấp (thể hiện qua con số lây
nhiễm/tử vong vẫn tăng nhanh), trong khi hậu quả kinh tế, xã hội lại quá lớn để
có thể chấp nhận.
Có người phản đối
việc nói sống chung với dịch, lý luận rằng cần phải nói là sống chung với virus
Covid-19. Thực ra, dịch hay bản thân Covid-19 đều để lại hậu quả là có một số
lượng cụ thể người sẽ bị nhiễm (và trở nặng, tử vong bởi) Covid-19 hàng ngày.
Nên nói xác định sống chung với dịch hay Covid-19 đều chỉ là cách nói tắt, mang
tính câu chữ mà thôi. Điều quan trọng là chúng ta phải chấp nhận, đặt ra một mốc
cụ thể là tối đa có bao nhiêu ca nhiễm Covid-19 trong một ngày, trên một ngàn
dân hay trong một địa bàn/cả nước thì có thể là chấp nhận được, đi kèm đó là
các biện pháp và chính sách phù hợp.
Đây cũng chính là
một trong những điểm cốt lõi trong chiến lược đối phó với (dịch) Covid-19 của
Singapore. Nước này đặt ra các giai đoạn phản ứng với dịch/Covid-19 căn cứ vào
tình hình lây nhiễm trong cộng đồng cũng như khả năng xử lý của hệ thống y tế nước
này. Theo đó, đã từng có giai đoạn các biện pháp giãn cách xã hội được nới lỏng
khi số ca lây nhiễm trong cộng đồng chững lại ở con số vài chục người/ngày
trong tổng số dân cư, gồm cả người nước ngoài, lao động nhập cư khoảng trên 6
triệu người. Nhưng những biện pháp nới lỏng này lại lập tức được thay bằng các
biện pháp thắt chặt khi số ca lây nhiễm trong cộng đồng bùng lên trên một vài
trăm/ngày.
Một trong những
ví dụ về nới lỏng rồi lại thắt chặt này là sự thay đổi danh sách các nước/vùng
lãnh thổ mà du khách từ đó được phép nhập cảnh vào Singapore. Ở trong nước thì sự
khác biệt lớn nhất được thể hiện ở số lượng người được phép tụ tập tại các địa
điểm công cộng, doanh nghiệp, nhà hàng, hoặc được gặp gỡ/thăm viếng nhà riêng.
Và trong mọi giai
đoạn, dù là nới lỏng, thì các biện pháp phòng dịch cá nhân và giãn cách xã hội
như đeo khẩu trang mọi nơi mọi lúc (trừ ở nhà), duy trì khoảng cách tối thiểu bắt
buộc (1m), truy dấu tiếp xúc bằng các app hay token luôn phải được thực hiện.
Tuy nhiên, các biện pháp giãn cách này cũng có một số thay đổi cho phù hợp như
bãi bỏ gần đây việc đo nhiệt độ bắt buộc tại các doanh nghiệp, cửa hàng, trụ sở,
có lẽ bởi các biến chủng mới không có triệu chứng sốt.
Và có thể là do sự
bất khả kháng nên việc giãn cách xã hội như duy trì khoảng cách tối thiểu 1m
trên các phương tiện công cộng (tầu điện ngầm, xe buýt) không bị bắt buộc. Thay
vào đó, hành khách được khuyến cáo không nói chuyện với nhau và gọi điện khi
đang trên tầu, xe.
Tại các trung tâm
y tế cơ sở, bệnh viện, người đến khám bệnh được tổ chức thành luồng xanh và
vàng. Những người khai báo có triệu chứng ho lập tức được phân vào khu khám
riêng và được chỉ định test Covid-19 (miễn phí) ngay. Chi phí khám, chữa bệnh
được Chính phủ đài thọ một phần theo chương trình phòng chống cúm quốc gia. Thậm
chí việc thanh toán hóa đơn cũng bị cách ly bằng cách bệnh viện sẽ gửi hóa đơn
về nhà bệnh nhân theo đường bưu điện và được bệnh nhân thanh toán qua mạng.
Một trong những
điều được duy trì nhất quán trong các giai đoạn, kể cả nghiêm ngặt nhất, là cho
phép shipper, các doanh nghiệp logistics được hoạt động và người dân được tự do
đi lại (và tập thể dục ngoài trời), miễn là tuân thủ quy định về giãn cách xã hội
và phòng dịch cá nhân.
Xuyên suốt các
giai đoạn ứng phó với dịch bệnh là chiến lược tiêm chủng nhanh chóng phủ khắp
toàn dân như một điều kiện cần, yếu tố then chốt để Singapore nới lỏng giãn
cách xã hội, mở cửa nền kinh tế, mở cửa với thế giới.
Về trải nghiệm của
người dân với các biện pháp và quy định phòng, chống dịch của Chính phủ, nhìn
chung người viết cảm nhận có một sự đồng lòng, ủng hộ và hợp tác cao. Những yếu
tố nền tảng cho thái độ này là một Chính phủ có năng lực cao, được kiểm chứng
qua thực tế, hành động nhanh, đúng, luôn đặt lợi ích của người dân và doanh
nghiệp lên hàng đầu; doanh nghiệp được hướng dẫn, hỗ trợ đầy đủ, kịp thời, kể cả
về tài chính một cách rất đơn giản (qua online); người dân vẫn được đảm bảo một
cuộc sống không quá xáo trộn, bất tiện; những người có thu nhập thấp (thể hiện
qua bản khai thuế hàng năm) tự động được Chính phủ gửi tiền hỗ trợ vào tài khoản
và/hoặc các phiếu mua (voucher)...
Nhìn từ
Singapore, kinh nghiệm có thể rút ra khi muốn sống chung với dịch/Covid-19 trước
hết là phải giảm thiểu số ca nhiễm Covid-19 đến một mức chấp nhận được, tùy
theo năng lực xử lý của hệ thống y tế cơ sở. Để đạt được điều này thì phải đẩy
mạnh tiêm chủng rộng rãi và nhanh chóng nhất có thể. Tiếp đó, duy trì giãn cách
xã hội bắt buộc và nghiêm khắc (luôn đeo khẩu trang, truy vết tiếp xúc, duy trì
cự ly tối thiểu, không tụ tập đông người – áp dụng với mọi đối tượng, kể cả là
quan chức, ở mọi sự kiện...). Cho phép shipper và doanh nghiệp logistics hoạt động
bình thường nhưng phải tuân thủ các biện pháp giãn cách xã hội. Tương tự vậy là
việc người dân được tự do ra đường (nhưng sẽ bị phạt nặng khi không tuân thủ
các quy định giãn cách xã hội).
Để giảm thiểu các
tác động tiêu cực và phiền hà cho người dân và doanh nghiệp, Chính phủ phải
tăng cường hỗ trợ tài chính và, quan trọng là, theo một cách đơn giản, thuận tiện,
nhanh chóng.
Doanh nghiệp được
sản xuất, kinh doanh nhưng phải cắt giảm số nhân viên có mặt tại một thời điểm,
tất nhiên vẫn phải tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp giãn cách, truy vết. Theo
đó, sẽ không có chuyện kiểu như “3 tại chỗ”, “một cung đường, hai địa điểm”...,
mà chỉ có việc được sản xuất, kinh doanh nếu tuân thủ giãn cách xã hội, giảm số
lượng nhân viên tại nơi sản xuất kinh doanh, và tất nhiên là đi kèm với tiêm chủng.
Có một điều “lạ”
là chúng ta vẫn tự hào về nguồn nhân lực và khả năng/năng lực về điện tử, IT mà
không làm nổi một app/công cụ truy vết tiếp xúc có thể sử dụng rộng rãi, thuận
tiện với chi phí thấp (miễn phí cho người dân) như Singapore đã làm để rồi vẫn
phải thường xuyên đọc thấy các thông báo khẩn “tìm người đã đến điểm ABC” trên
các phương tiện thông tin đại chúng.
Rồi nữa là chuyện
Chính phủ điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt hay sử dụng mobile money...,
toàn những chủ trương với giải pháp trên giấy mà những lúc cần thiết như lúc
này thì không thấy được áp dụng mấy. Để rồi, ví dụ, người dân và doanh nghiệp vẫn
phải nộp giấy tờ xin hỗ trợ (và may mắn thì được nhận tiền) một cách vật lý (và
phải ra đường, phải tiếp xúc!).
Tóm lại, muốn mở
cửa sống chung với dịch/Covid-19 thì phải cân nhắc, thẳng thắn và trung thực
nhìn nhận lại nguồn lực/năng lực xử lý, thực hiện của mình để rồi quyết định
cho hợp lý cách thức, phạm vi và nội dung mở cửa để tránh viễn cảnh
“toang” nặng, phải đào hố chôn người
tập thể như Brazil, trong khi doanh nghiệp và người dân thì vẫn kiệt quệ, bần
cùng hóa.
No comments:
Post a Comment