https://thesaigontimes.vn/thay-doi-phuong-thuc-mua-ngoai-te-khong-nhat-thiet-lam-thay-doi-lai-suat/
Lâu nay báo chí
và giới phân tích vẫn có thói quen nhìn vào động thái chính sách liên quan đến
mua, bán ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) để đoán định xu hướng của lãi
suất tiền đồng.
Cụ thể, việc NHNN gần đây thay đổi phương thức mua giao
kỳ hạn 6 tháng về phương thức mua giao ngay, theo giới phân tích, sẽ tạo nguồn
cung (tiền) mới và tức thời. Do đó, thanh khoản được kỳ vọng sẽ tiếp tục dồi
dào, làm giảm nhẹ mặt bằng lãi suất trong (các) tháng tiếp theo (1).
Kiểu nhận định,
phân tích trên là rất phiến diện, và, do đó, kết luận đưa ra là không chính
xác, mang tính võ đoán. Đó là do những lý do sau.
Thứ nhất, cung tiền,
và do đó, lãi suất có thay đổi hay không thì không chỉ phụ thuộc vào mỗi hành động
mua/bán ngoại tệ của NHNN (hay mua/bán kiểu gì, theo phương thức nào). Vì một
lý do nào đó, nếu NHNN nhận thấy cung tiền của mình đã đủ lớn ở mức cần thiết,
họ hoàn toàn có thể, một mặt, mua vào ngoại tệ (để, ví dụ, đáp ứng nhu cầu tăng
dự trữ ngoại hối), một mặt lại tung trái phiếu Chính phủ, tín phiếu NHNN ra để
hút tiền đồng về. Đây là hành động gọi là sterilisation (trung hòa tiền tệ).
Cho nên, muốn biết
hành động mua vào ngoại tệ của NHNN có phải là hành động nới lỏng tiền tệ (để hạ
lãi suất tiền đồng) hay không thì ít nhất cũng phải phân tích xem trong cùng thời
điểm diễn ra việc mua ngoại tệ với số lượng đáng kể này thì NHNN có tiến hành
bán trái phiếu Chính phủ, tín phiếu NHNN qua thị trường mở để thu bớt tiền đang
lưu thông trong nền kinh tế về kho quỹ của NHNN hay không.
Nhiều phân tích
tuy cũng nhắc đến hoạt động của NHNN trên thị trường mở nhưng lại chỉ chú trọng
đến việc NHNN có chào thầu cho vay (cho vay các ngân hàng thương mại qua cầm cố
giấy tờ có giá của họ) trên thị trường này hay không. Đây cũng là một dạng phân
tích ngược, phiến diện, bởi lẽ ra phải tập trung vào phía ngược lại, tức NHNN
có chào thầu cho ngân hàng thương mại mua lại trái phiếu Chính phủ hay tín phiếu
NHNN hay không.
Tất nhiên, có
không ít giai đoạn mà không thấy NHNN có bất kể hành động gì trên thị trường mở,
dù là cho vay ra hay thu tiền về. Ngoài khả năng NHNN không công bố đầy đủ
thông tin – là điều khó có thể phủ nhận hay là điều hiếm hoi, tự bản thân việc
NHNN không có hành động gì trên thị trường mở như vậy vẫn là chưa đủ để nói rằng
NHNN đã nới lỏng tiền tệ (thông qua việc một mặt thì mua vào ngoại tệ, mặt khác
thì không bán ra trái phiếu Chính phủ hay tín phiếu NHNN). Bởi, để kết luận như
vậy thì ít nhất vẫn phải xem NHNN đã thực sự có mua vào ngoại tệ hay không, mua
bao nhiêu, có đáng kể hay không. Nói cách khác, (thay đổi về) phương thức mua
ngoại tệ của NHNN, và kể cả việc mua ngoại tệ, không nhất thiết là chỉ dấu cho
thay đổi về cung tiền của NHNN, từ đó có kết luận về xu hướng lãi suất trong
tương lai.
Thứ hai, giả sử
thực sự NHNN có mua ngoại tệ và theo phương thức giao ngay, đồng thời không tiến
hành trung hòa tiền tệ. Lúc đó, quả thật cung tiền đồng sẽ tăng lên tức thời.
Nhưng điều này cũng vẫn là không đủ để nói lên xu hướng của lãi suất trong thời
gian sau đó.
Giả sử đồng thời,
hoặc một thời gian ngắn sau đó NHNN lại có những hành động theo xu hướng thắt
chặt tiền tệ, gồm tung trái phiếu, tín phiếu ra qua để hút tiền về qua thị trường
mở như nói ở trên, hoặc NHNN cắt giảm cho vay tái chiết khấu, tái cấp vốn, thậm
chí nâng tỷ lệ tiền gửi dự trữ bắt buộc hay giảm lãi suất trả cho tiền gửi dự
trữ bắt buộc, tiền gửi vượt dự trữ bắt buộc. (Lưu ý thêm là hầu như NHNN không
công bố thông tin về các khoản cho vay tái chiết khấu, vay tái cấp vốn để biết
là NHNN có nới lỏng hay thắt chặt tiền tệ qua kênh này hay không). Những hành động
mang tính thắt chặt này sẽ trung hòa, giảm tác dụng của hành động nới lỏng tiền
tệ qua việc mua vào ngoại tệ, kể cả theo phương thức giao ngay, của NHNN.
Thứ ba, và từ việc
kết hợp các yếu tố phân tích như trên, cách duy nhất để “thấy” được xu hướng
lãi suất và thanh khoản trong tương lai gắn liền với việc thay đổi phương thức
mua bán ngoại tệ của NHNN là phải đồng thời xem xét việc mua bán ngoại tệ của
NHNN có thực sự đã diễn ra hay không và ở quy mô bao nhiêu (bao nhiêu tiền đồng
đã được tung ra thị trường ở một thời điểm cụ thể), và số liệu về cung tiền tại
thời điểm có hành động mua bán ngoại tệ và sau đó.
Tuy nhiên, vì
NHNN nếu có công bố số liệu về cung tiền thì cũng chỉ làm vậy ít nhất là sau
hai tháng kể từ tháng hiện tại. Như vậy, hành động mua bán ngoại tệ của NHNN
(chứ chưa nói đến phương thức mua bán ngoại tệ của NHNN) có làm thay đổi lãi suất
và thanh khoản hay không chỉ có thể kết luận được sau ít nhất hai tháng. Nhưng
vì trong hai tháng sau đó hoàn toàn có khả năng NHNN sẽ tiến hành những hành động
chính sách khác liên quan đến cung tiền như nói ở trên. Nên rốt cục... không thể
kết luận gì về mối liên quan giữa phương thức mua bán ngoại tệ của NHNN, kể cả
bản thân việc mua bán ngoại tệ của NHNN, với xu hướng của lãi suất và thanh khoản
trong tương lai sau đó!
----
(1) https://cafef.vn/nguon-tien-moi-co-the-xuat-hien-dua-lai-suat-tiep-tuc-giam-thoi-gian-toi-20210904013749352.chn
No comments:
Post a Comment