https://thesaigontimes.vn/lam-nha-dau-tu-khong-kho/
Mấy năm gần đây,
thường thấy một kịch bản, đúng hơn là một tình hình, được lặp đi lặp lại nhiều
lần, với nhiều người. Đó là một phi vụ “đầu tư” đang dưng đang lành, tưởng
chắc ăn, bỗng đổ bể. Thế là một số bị hại được lên báo với câu chuyện na na đại
loại được mời chào đầu tư bởi một ai đó, thấy hứa hẹn lợi nhuận đầu tư hấp dẫn, thậm chí cũng đi kiểm
tra, xác minh người thật việc thật nên cảm thấy an tâm, tin tưởng, quyết định
xuống tiền “đầu tư”.
Thời gian đầu (thậm
chí kéo dài nhiều tháng), nhà đầu tư luôn được lĩnh lãi, vốn đúng như cam kết
nên càng... hăng say đầu tư. Thế rồi vào một ngày đẹp trời, nhà đầu tư bỗng không
còn nhận được tiền cam kết, mà liên
lạc với chủ đầu tư thì chỉ thấy im hơi bặt tiếng. Thế là lên mạng hỏi nhau, tập
hợp lại với nhau thành hội nhà đầu tư bị hại, căng băng rôn tố cáo chủ đầu tư
và kêu chính quyền can thiệp, cứu giúp. Lúc đó mới phát hiện ra mình chỉ là một
trong số hàng trăm, ngàn người may mắn được chủ đầu tư “ưu ái” dành cho cơ hội
đầu tư béo bở. Và lúc đó nhà đầu tư mới bức xúc và đau khổ trần tình với báo
chí rằng tiền đầu tư là tiền dành dụm sinh con, chữa bệnh, giấu vợ con thế chấp nhà cửa lấy vốn đầu tư, chỉ vì tin tưởng ai đó nên nay mất trắng..., tóm lại là rất hoàn cảnh.
Cái sai chung
trong những câu chuyện trên là “thả gà ra đuổi”. Như việc bán nhà, mấy bạn môi
giới chèo kéo ký hợp đồng môi giới trong đó có điều khoản người bán phải trả
ngay cho môi giới 50% tiền đặt cọc hoặc 50% phí môi giới, tùy theo cái nào lớn
hơn. Chủ nhà mới bảo các bạn này là chi tiền ra thì rất dễ nhưng lấy lại mới
khó. Nhà thì là của chủ nhà nhưng toàn bộ rủi ro liên quan đến đặt cọc lại là
do chủ nhà chịu, trong khi môi giới chẳng chịu rủi ro gì mà nghiễm nhiên được
hưởng quyền lợi ngang bằng với chủ nhà (hưởng 50% tiền cọc). Trả cho các bạn rồi,
đến lúc người mua lật kèo, ăn vạ lấy lại tiền cọc thì người bán đòi sao được
50% tiền đã trả kia? Bảo với các bạn là muốn lấy trước 50% tiền cọc thì các bạn
phải ký vào hợp đồng đặt cọc cùng ký với người mua rằng đã nhận 50% tiền cọc từ
người bán và sau này có vấn đề gì xảy ra không phải do lỗi người bán thì người
mua phải đòi 50% tiền cọc từ môi giới nhưng các bạn lại giãy nảy lên nói rằng
quy định nó phải thế...(?)
Vì vậy, một
nguyên tắc sống còn trong việc bỏ tiền ra để đầu tư, cho vay ai đó, tổ chức nào
đó là phải nắm được cái gì đó làm thế chấp để phòng ngừa rủi ro, hạn chế thiệt
hại khi mọi việc đổ bể. Thế chấp này có thể là tài sản, có thể là tín chấp. Công
việc quản lý rủi ro, phê duyệt tín dụng của người viết được tiến hành với đủ loại
khách hàng, tổ chức và cá nhân nhưng trước tiên khách hàng đó phải trải qua quá
trình xét duyệt nhân thân bởi một bộ phận khác để biết chắc chắn ai là người có
trách nhiệm ở phía khách hàng, người đó có trong sạch về tư pháp hay không, địa
chỉ liên lạc như thế nào... Sau đó là ký kết hợp đồng tín dụng với đủ loại điều
kiện, điều khoản chặt chẽ đến từng câu chữ. Và rồi tùy theo thang điểm đánh giá
rủi ro tín dụng, khả năng tài chính, người muốn vay tiền sẽ được xét duyệt một
hạn mức tín dụng, có thể là không cần thế chấp hoặc phải thế chấp một phần,
toàn bộ hoặc thậm chí là cao hơn giá trị khoản vay nếu tài sản thế chấp kém
thanh khoản hoặc giá biến động mạnh... Còn có quy định là người vay có tài sản
thế chấp sẽ bị “margin call” nếu giá trị tài sản này sụt giảm xuống dưới ngưỡng
quy định, để luôn đảm bảo người cho vay nắm đằng chuôi.
Đương nhiên là
quá trình và công đoạn xét duyệt trên chỉ thích hợp với người cho vay/nhà đầu
tư tổ chức nhưng ít nhất thì nhà đầu tư cá nhân cũng có thể tham khảo được mấy
nguyên tắc sống còn tối thiểu là biết rõ người vay là ai, địa chỉ ở đâu, vay để
làm gì, uy tín ra sao, có được kiểm chứng hay không (tuyệt đối không phải là do
một nhân vật có tiếng tăm nào đó “bao” uy tín), khi đổ bể thì bên vay có chắc
chắn phải bồi thường, chịu trách nhiệm hay không, với điều kiện nào, trong hoàn
cảnh nào, tài sản nào được bên vay/chủ đầu tư mang ra thế chấp, bảo lãnh và sẽ
được thanh lý như thế nào và bởi ai...
Nếu những nguyên
tắc tối thiểu trên không được tuân thủ thì chắc chắn nhà đầu tư đã lâm vào tình
cảnh thả gà ra đuổi, chỉ còn trông vào hên xui, hy vọng rằng người vay/chủ đầu
tư không phải là kẻ lừa đảo.
Thực ra thì không
phải dự án kêu gọi đầu tư nào cũng là lừa đảo hoặc đổ bể. Rất có thể người
vay/chủ đầu tư ban đầu có ý định làm ăn nghiêm túc, nhưng rồi dự án không diễn
biến đúng như dự tính nên buộc phải chấm dứt, hoặc tìm cách... lừa đảo để nuôi
dự án. Lúc đó, từng câu, từng chữ trong hợp đồng vay vốn/đầu tư là sẽ là cái
phao hay không để bảo vệ (một phần) quyền lợi của người cho vay/nhà đầu tư.
Giả sử như trong
hợp đồng đầu tư, tuy chủ đầu tư cam kết lợi nhuận, nhưng lại thòng thêm một số
điều kiện nào đó để biến nó thành một hợp đồng theo kiểu hợp tác đầu tư lời ăn
lỗ chịu thì người cho vay/nhà đầu tư lúc này chỉ còn nước... rán chịu!
Còn nếu thấy những nguyên tắc này xem ra viển vông, khó áp dụng nhưng vẫn cứ mong làm giàu nhanh thì có lẽ nên chơi xổ số thì hơn là trở thành “nhà đầu tư”.
No comments:
Post a Comment