https://thesaigontimes.vn/fintech-dau-chi-co-the/
Ngân hàng Nhà nước
(NHNN) đang dự thảo Nghị định quy định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động
công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng. Bài viết nêu ra một số
vấn đề góp ý cho dự thảo này.
Công ty Fintech
không chỉ hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng
Khoản 1 Điều 3 của
dự thảo có giải thích khái niệm “giải pháp công nghệ tài chính (giải pháp
Fintech)” nhưng chỉ bó hẹp phạm vi trong lĩnh vực ngân hàng. Trong khi đó, Khoản
2 của điều khoản này giải thích về “công ty công nghệ tài chính (công ty
Fintech)” là tổ chức phi ngân hàng cung ứng “giải pháp Fintech” ra thị trường.
Do cụm từ “giải
pháp Fintech” được dùng chung trong cả hai khoản mục, vô hình trung dự thảo đã
đánh đồng các công ty Fintech nói chung thành công ty Fintech hoạt động trong
lĩnh vực ngân hàng, cung cấp các giải pháp Fintech chỉ trong lĩnh vực ngân
hàng. Hậu quả của việc này là sự có thể đặt ra ngoài vòng pháp luật hoặc không
công nhận các giải pháp Fintech và công ty Fintech không trong lĩnh vực ngân hàng,
sau khi Cơ chế thử nghiệm đã hoàn thành và Fintech ngân hàng được cấp phép triển
khai cả nước.
Danh sách các
giải pháp Fintech trong lĩnh vực ngân hàng quá hạn hẹp
Tương tự vấn đề
nêu trên ở khía cạnh phạm vi quy định hạn hẹp. Điều 7 liệt kê 6 giải pháp
Fintech trong lĩnh vực ngân hàng được phép thử nghiệm tại Cơ chế thử nghiệm.
Tuy nhiên, giải pháp Fintech trong lĩnh vực ngân hàng không chỉ có vậy, mà còn
có thêm, chẳng hạn, giải pháp Fintech trong lĩnh vực thanh toán nội địa/quốc tế
(qua hoặc không qua tài khoản ngân hàng), là giải pháp không nằm trong 6 giải
pháp Fintech được phép thử nghiệm trong dự thảo.
Nếu chỉ giới hạn ở
danh sách được phép như trên thì đến khi nhà làm chính sách gặp sức ép từ nhu cầu
của thị trường phải xem xét cấp phép bổ sung các giải pháp Fintech (mới) khác
thì họ sẽ lại phải ra một nghị định mới quy định về một cơ chế thử nghiệm mới.
Họ cũng sẽ lại phải sửa lại các luật có liên quan, như nói thêm dưới đây. Các
quá trình này sẽ kéo dài hàng năm, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phổ cập các công
nghệ tài chính mới có ích lợi cho quốc dân.
Thiếu khuyến
khích tham gia thử nghiệm
Điều 6 dự thảo
quy định, đối với tổ chức tín dụng, công ty Fintech không có nhu cầu tham gia
Cơ chế thử nghiệm hoặc không được tham gia Cơ chế thử nghiệm do không đáp ứng đầy
đủ các tiêu chí tham gia Cơ chế thử nghiệm theo quy định tại Nghị định này, các
tổ chức này hoạt động và tuân thủ theo các quy định của pháp luật hiện hành.
Trong khi đó,
trong toàn bộ dự thảo không thấy đề cập đến quyền lợi của các công ty Fintech
tham gia Cơ chế thử nghiệm, nhất là so với các công ty Fintech không (được)
tham gia, như một hình thức khuyến khích hay tưởng thưởng cho sự tình nguyện làm
“vật thí nghiệm” cho Cơ chế thử nghiệm. Điều này càng được thể hiện rõ khi xem
xét vế ngược lại, về trách nhiệm, nghĩa vụ. Các công ty tham gia thử nghiệm lại
bị ràng buộc, hạn chế và chế tài bởi nhiều nghĩa vụ và trách nhiệm trong dự thảo,
trong khi các công ty không tham gia thì đương nhiên là không bị, bởi... không
tham gia Cơ chế thử nghiệm
Một trong những gợi
ý chính sách ở đây là khuyến khích gián tiếp sự tham gia thử nghiệm thông qua
quy định xiết chặt hoạt động của các công ty Fintech không (được) tham gia, chẳng
hạn chỉ được phép hoạt động trong một số lĩnh vực, trong một phạm vi và với đối
tượng rất hạn hẹp, ít nhất cho đến khi khuôn khổ pháp lý về dịch vụ và công ty
Fintech được xây dựng hoàn chỉnh. Hoặc việc xin giấy phép hoạt động chính thức
hoặc giải pháp Fintech của các công ty Fintech không (được) tham gia thử nghiệm
sẽ bị kéo dài và/hoặc xem xét khắt khe hơn, xếp hàng ưu tiên dưới các công ty
có tham gia sau khi Cơ chế thử nghiệm hoàn tất và các quy định pháp luật liên
quan được xây dựng và ban hành.
Mâu thuẫn về
quy định pháp lý
Cần lưu ý rằng giải
pháp cho vay ngang hàng, một trong những giải pháp được phép thử nghiệm trong dự
thảo, theo đúng nghĩa thì chính là một hoạt động ngân hàng (hoạt động cho vay, cấp
tín dụng). Trong khi đó, Điều 8 Luật
Các Tổ chức Tín dụng năm 2010 “nghiêm cấm cá nhân, tổ chức không phải là tổ chức
tín dụng thực hiện hoạt động ngân hàng, trừ giao dịch ký quỹ, giao dịch mua,
bán lại chứng khoán của công ty chứng khoán”. Vì, cũng như dự thảo nêu rõ, công
ty Fintech không phải là tổ chức tín dụng nên đương nhiên chúng bị cấm cho vay
ngang hàng theo Luật Các Tổ chức Tín dụng.
Nay, theo dự thảo,
hoạt động cho vay (ngang hàng) của công ty Fintech lại được phép và công nhận
(dù chỉ là trong giai đoạn thử nghiệm). Điều này mâu thuẫn/trái với quy định
liên quan trong Luật Các Tổ chức Tín dụng năm 2010 (cấm hoạt động này). Vì Nghị
định là văn bản dưới luật nên để dự thảo Nghị định được hoàn thiện và ban hành
thành Nghị định mà không trái luật thì phải sửa Luật Các Tổ chức Tín dụng, bổ
sung thêm điều khoản về Fintech và công ty Fintech (và sự thử nghiệm của chúng,
sự trao quyền cho NHNN tiến hành thử nghiệm...).
Sự cho phép công
ty Fintech được thử nghiệm hoạt động cho vay ngang hàng như theo dự thảo còn
mâu thuẫn/trái với chính nó. Điều 9 quy định về điều kiện và tiêu chí tham gia
Cơ chế thử nghiệm. Theo đó, một trong các tiêu chí để giải pháp Fintech được
tham gia thử nghiệm phải là “giải pháp mà nội dung kỹ thuật và nghiệp vụ hoàn
toàn chưa được quy định tại bất kỳ văn bản quy phạm pháp luật nào hoặc quy định
pháp lý hiện hành chưa có hướng dẫn cụ thể, rõ ràng cho việc triển khai, áp dụng”
(Khoản 3, Mục a). Chiểu theo điều khoản này thì thực ra hoạt động cho vay, cấp
tín dụng dưới hình thức cho vay ngang hàng không được phép đưa ra thử nghiệm vì
nó đã được quy định rõ tại Luật Các Tổ chức Tín dụng (bị cấm bởi luật này, bởi
công ty Fintech không phải là tổ chức tín dụng). Do đó, một lần nữa có thể thấy
để ban hành nghị định về Cơ chế thử nghiệm này thì cần trước hết phải sửa Luật
Các Tổ chức Tín dụng.
No comments:
Post a Comment