Không trả thì ai trả?

Vừa rồi đồng chí X kính yêu và lỗi lạc đã phát biểu liên quan đến nợ xấu thế này: “(các ngân hàng) phải tự xử lý. Chủ yếu là các ngân hàng thôi chứ không có ngân sách để xử lý nợ xấu”.

Phát biểu này chắc chắn sẽ làm hài lòng rất nhiều người vì đánh trúng được tâm lý là không chấp nhận/không thể dùng tiền thuế của dân để trả nợ thay, để “xóa đói giảm nghèo” cho ngân hàng – những kẻ đã hưởng lãi quá nhiều trước đây vì cho vay lung tung. Ngay đến tớ, trong một entry trước đây cũng cho rằng xử lý nợ xấu phải bắt đầu trước tiên từ ngân hàng và phải bắt ngân hàng chịu thiệt hại tối đa cho cái “tội” là cho vay lung tung mà không kiểm tra giám sát.

Nhưng tớ nói như trên không có nghĩa là tớ cho rằng chính phủ/nhà nước chẳng phải chịu trách nhiệm tí nào trong chuyện ai sẽ phải bỏ tiền ra để giải quyết nợ xấu. Và tớ cũng đã viết một bài trên báo Đại biểu Nhân dân về chuyện xử lý nợ xấu từ đâu và như thế nào, trong đó tớ nêu rằng chính phủ sẽ phải chịu trách nhiệm xử lý phần nợ xấu phát sinh từ những khoản cho các doanh nghiệp vay theo bảo lãnh hoặc chỉ định của chính phủ.

Hãy nhớ lại xem có những đồng chí “to” nào đã từng chỉ định/yêu cầu (thông qua NHNN) các ngân hàng phải thu xếp vốn cho các doanh nghiệp con cưng như Vinashin? Tớ e rằng chẳng cần nhắc lại ở đây thì nhiều người vẫn kể ra vanh vách từng khoản cho vay khổng lồ (chứ chưa kể những khoản “lặt vặt”) đã theo các lời huấn thị/công văn chỉ định của chính phủ mà đến với các doanh nghiệp nhà nước hoặc các doanh nghiệp sân sau của ai đó.

Tình hình sẽ vẫn không sao nếu tình hình là … bình thường, nghĩa là các doanh nghiệp được vay chỉ định này vẫn ngắc ngoải được, vẫn uống tiếp sữa (từ ngân sách và ngân hàng) được. Cho đến lúc nào đó thì đột nhiên người ta thấy nhiều cục nợ xấu lòi ra từ những cái thây ma hoặc gần là thây ma này. Nhưng lúc này tác giả của các cục nợ xấu té ra lại chỉ là các ngân hàng, hoặc cùng lắm thì là các sếp của doanh nghiệp đó (do làm sai chỉ đạo của Thủ tướng!), chứ chính phủ chẳng có liên quan gì. Chẳng ai (được phép) nhắc đến chuyện trước đó chính phủ đã chỉ định hoặc đứng ra bảo lãnh cho các khoản vay đó. Tiến thêm một bước nữa, nói huỵch toẹt như trên rằng chẳng có tiền đâu mà xử lý nợ xấu cả, đừng có trông vào đó mà… dại là xong, khỏi cần giải trình lôi thôi!

Nhưng cái thói đời không phải lúc nào cũng đơn giản đến dễ hiểu như thế! Chỉ định là chỉ định, bảo lãnh là bảo lãnh. Trách nhiệm rành rành ra đấy, lấp liếm khó trôi. Rốt cuộc thì cũng sẽ phải ngấm ngầm bảo nhau mà bóp nặn hầu bao hay giật ở đâu đó để mà trả đỡ cho các ngân hàng nạn nhân. À mà không, câu hỏi: “Không trả thì ai trả?” chính xác ra thì sẽ có câu trả là: Rốt cuộc là nhân dân!