Vụ việc nhiều người
Việt sập bẫy tiền ảo iFan, Pincoin, là những đồng tiền có nguồn gốc được cho là
tương ứng từ Singapore và Dubai đã làm dấy lên câu hỏi phải chăng việc thành lập
doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp Fintech, quá đơn giản, thậm chí được
khuyến khích ở những nơi này, đã “tiếp tay” giúp sức cho những doanh nghiệp
thành lập và phát hành tiền ảo tại đây “bành trướng” sang các nước khác trong
đó có Việt Nam để lừa đảo?
Trước tiên, xin đề
cập đến lập trường của Chính phủ Singapore về tiền ảo và các doanh nghiệp hoạt
động trong lĩnh vực này. Trả lời chất vấn tại Nghị viện Singapore ngày
5/2/2018, ông Tharman Shanmugaratnam, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng phụ trách Cơ
quan tiền tệ Singapore (MAS, đóng vai trò như ngân hàng trung ương) cho biết,
tiền ảo là một thí điểm. Con số và dạng thức tiền ảo đang tăng lên trên thế giới
nhưng vẫn quá sớm để nói chúng có thành công hay không. Dù một số tiền ảo đã
thành công nhưng cũng chưa thể đánh giá đầy đủ tác động của chúng.
Theo ông
Shanmugaratnam, MAS đang theo dõi sát sao sự phát triển và những rủi ro tiềm
tàng của các đồng tiền ảo nhưng hiện nay chưa thấy có lý do thuyết phục để cấm
giao dịch tiền ảo. Thậm chí, Singapore vẫn nhìn nhận mặt tích cực của tiền ảo.
Nền tảng công nghệ của tiền ảo là blockchain, vốn có khả năng được áp dụng để
thúc đẩy thanh toán thương mại. Theo hướng này, MAS đã tham gia và khuyến khích
một số thí điểm công nghệ blockchain trong ngành tài chính.
Tuy vậy, Singapore cũng cảnh báo nhiều rủi ro trong việc
sử dụng tiền ảo. Một trong những rủi ro lớn nhất là rửa tiền và tài trợ khủng bố,
do bản chất các giao dịch tiền ảo là ẩn danh, phi tập trung và diễn ra hầu như
tức thời. Bởi vậy, những chủ thể tham gia vào giao dịch tiền ảo với tư cách người
mua, bán, trao đổi hoặc làm trung gian, môi giới đã, kể từ năm ngoái, bị chế
tài bởi các quy định pháp luật liên quan đến rửa tiền và chống tài trợ khủng bố.
Song song đó, cơ quan chức năng nước này cũng đang tích cực theo dõi, giám sát
các hành vi bất hợp pháp liên quan đến mua bán tiền ảo, một phần dựa vào những
tố giác của bất kỳ người dân nào, và cũng là theo quy định của luật, khi thấy
có những hành vi và giao dịch đáng ngờ.
Mặt khác, Chính
phủ Singapore cũng luôn cảnh báo người dân Singapore, trên các phương tiện
thông tin đại chúng, rằng họ sẽ thậm chí “không còn áo mà mặc” nếu đầu tư vào
tiền ảo, bởi sự biến động mạnh về giá của chúng bị thao túng bởi giới đầu cơ.
Tiền ảo cũng được giao dịch trên các thị trường dưới chuẩn nên nhà đầu tư không
được bảo vệ bởi pháp luật.
Ngoài ra, Chính
phủ Singapore cũng cảnh báo nhà đầu tư cảnh giác trước các hoạt động marketing, quảng cáo của giới điều hành chào mời, dẫn dụ nhà đầu tư vào
tiền ảo, nhất là khi giá tiền ảo rơi tự do với hy vọng sẽ thu lợi nhuận lớn khi
giá phục hồi. Đặc biệt cần cẩn trọng với những chủ thể ngoài lãnh thổ Singapore
do có mức độ rủi ro lừa đảo cao hơn cũng như khó xác định tính chính danh và mức
độ khả tín của chúng hơn.
Như vậy, có thể
thấy Singapore có một thái độ rất rõ ràng, đồng thời không kém phần thực dụng về
việc phát hành và trao đổi, giao dịch tiền ảo, theo phương châm “dao nhọn nguy
hiểm nhưng không vì thế mà cấm dùng”. Tuy nhận thức rõ và cũng luôn muốn người
dân của mình nhận thức rõ những rủi ro gắn liền với tiền ảo nhưng Chính phủ nước
này vẫn chấp nhận tiền ảo và các công ty điều hành chúng, thậm chí khuyến khích
ứng dụng rộng rãi công nghệ tiền ảo vào các ngành, lĩnh vực kinh tế, xã hội tại
đây. Để hạn chế mặt trái của tiền ảo, Singapore tập trung nỗ lực giám sát, quản
lý vào việc ngăn ngừa các hoạt động tội phạm liên quan đến tiền ảo gồm rửa tiền
và tài trợ khủng bố (chứ không phải ngăn ngừa, cấm đoán tiền ảo).
Với trường hợp tiền
ảo iFan và vụ lừa đảo ở Việt Nam. Trước tiên, hầu như không có thông tin gì chứng
tỏ công ty phát hành/sở hữu iFan là từ, có trụ sở chính ở Singapore. Trên trang
chủ ở địa chỉ https:ifan.io hoàn toàn vắng bóng thông tin về người sáng lập
cũng như trụ sở đăng ký ở đâu. Trong Sách trắng (Whitepaper) lấy xuống từ trang
này cũng không thấy bất cứ thông tin liên quan nào, ngoài duy nhất một dòng khó
hiểu “IFan is Singapore’s independent company” (IFan là một công ty độc lập của
Singapore).
Tuy nhiên, điều
quan trọng là dù iFan và người sáng lập có thể là “người thật, việc thật”, có
thể khởi nguồn từ Singapore, nhưng về đến Việt Nam chúng đã bị lợi dụng nhằm mục
đích lừa đảo. Như báo chí đã đưa tin, nhóm 7 người Việt lập dự án huy động vốn
iFan hứa hẹn chia sẻ lợi nhuận 48%/tháng với thời gian hoàn vốn 4 tháng. Trong
thời gian đầu, nhà đầu tư được thanh toán bằng tiền thật. Sau đó, họ bất ngờ được
thanh toán bằng iFan với giá quy ước là 5 USD/iFan, trong khi giá của iFan trên
thị trường gần như bằng 0.
Hãy tưởng tượng nếu
iFan là Bitcoin và có ai đó mời chúng ta đầu tư vào đồng tiền ảo này với lãi suất
tương tự như trên nhưng rốt cuộc chỉ đồng ý trả lãi bằng bitcoin với cái giá
quy đổi “trên trời”, chẳng hạn là 25.000 USD/Bitcoin (trong khi giá đỉnh điểm của
đồng tiền này cho đến nay chỉ là 20.000 USD) thì chúng ta sẽ hiểu ngay lỗi/tội
đồ ở đây không phải tại Bitcoin hay người sáng lập, điều hành Bitcoin.
Tóm lại, có thể
thấy (chính sách của) Chính phủ Singapore chẳng có liên quan gì đến vụ việc lừa
đảo iFan và Pincoin ở Việt Nam hiện nay. Ngay ở Việt Nam thì cơ quan chức năng
cũng đã cảnh báo trước các rủi ro về đầu tư vào tiền ảo. Nhưng lừa đảo vẫn xảy
ra, nên chung quy cũng chỉ tại chữ tham, mù quáng, liều… của nhà đầu tư mà thôi.
No comments:
Post a Comment