Có thể UBKT sẽ “bào
chữa” rằng quan điểm nhấn mạnh trên của mình chỉ là để tước bỏ cái lý do “ổn định
kinh tế vĩ mô” của DNNN để biện minh cho các khoản thua lỗ khổng lồ, buộc các
DNNN tập trung vào hoạt động kinh tế như một doanh nghiệp đơn thuần chịu sự chi
phối của các lực lượng và nguyên tắc thị trường như các doanh nghiệp khác.
Tuy nhiên, nếu
tước bỏ cái lý do trên thì DNNN chẳng còn cớ gì để vẫn đóng được vai “chủ đạo”
trong nền kinh tế thị trường mang mầu sắc Việt Nam cả. Để có thể điều tiết được
kinh tế vĩ mô thì có nghĩa là quy mô và sự lấn lướt của DNNN trong toàn bộ nền kinh
tế phải ở mức độ rất lớn
(đúng nghĩa là chủ đạo)
đủ để mỗi một hành động can thiệp vào thị trường của chúng có ảnh hưởng rõ rệt
lên các cán cân thị trường theo chủ ý của nhà nước. Bị tước mất cái vai trò này, xem ra tương lai của DNNN bỗng
nhiên trở nên “tầm thường” hơn hẳn!
Mà như thế có nghĩa
rằng UBKT đang chủ trương một cuộc cách mạng “mini” về quan điểm xây dựng kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó DNNN chỉ đóng một vai trò “không
phải là chủ đạo”. Xem ra cái quan điểm này hơi... khó nuốt ở Việt Nam đây.
Tuy nhiên, UBKT vô
tình hay cố ý thì tớ chỉ thấy khá bất ngờ thôi (vì xem ra điều này nếu có thật
như tớ suy diễn thì mới chỉ là “một cơn bão trong chén chè”, rồi mọi việc lại
đâu vào đấy). Điều đáng nói hơn với tớ là UBKT
đề nghị “chỉ cho phép duy trì các tập
đoàn theo nguyên tắc “bốn có ba không”. Bốn có gồm duy trì doanh nghiệp có phục
vụ quốc phòng, an ninh; lĩnh vực tạo ra hàng hóa cực kỳ thiết yếu cho nền kinh
tế; ngành có áp dụng công nghệ mới nhiều rủi ro; ngành đặc thù như chất độc,
thuốc lá, rượu... Ba không là: “không đầu tư vào những ngành vì lợi nhuận đơn
thuần; không đầu tư vào những ngành vì địa tô đơn thuần; không đầu tư tạo ra
doanh nghiệp cạnh tranh không bình đẳng với các thành phần kinh tế khác cùng ngành,
cùng lĩnh vực”.
UBKT cũng đề nghị: “tiếp tục áp đặt các nguyên tắc và kỷ luật thị trường, tăng trách nhiệm giải
trình với DNNN nói chung và người đại diện chủ sở hữu, cán bộ quản lý chủ chốt
của DNNN nói riêng. Doanh nghiệp bị thua lỗ ngoài dự kiến kế hoạch, hoặc không
đạt được các mục tiêu kế hoạch, thì giám đốc, tổng giám đốc đương nhiên bị miễn
nhiệm...”
Các nội dung của 2
cái đề nghị trên của UBKT xem ra khó mà có thể cùng đi chung một con đường. Với
doanh nghiệp, đã áp đặt các nguyên tắc và kỷ luật thị trường thì có nghĩa là doanh
nghiệp đó được yêu cầu phải hoạt động có lợi nhuận. Nhưng những lĩnh vực thuộc
loại “bốn có” nói trên xem ra rất “xương xẩu” cho một doanh nghiệp nhà nước nào
đó, mà nếu không có ưu đãi, “cơ chế riêng”... thì cầm chắc chẳng DNNN nào có thể
đáp ứng được tiêu chuẩn vừa duy trì được hoạt động và lớn mạnh, vừa có hiệu quả
và có lãi.
Hơn nữa, cái đề nghị
thứ hai (áp đặt các nguyên tắc kỷ luật thị trường, tăng trách nhiệm giải trình,
không đạt mục tiêu kế hoạch thì tổng giám đốc bị miễn nhiệm...) hình như hơi...
quen quen với tớ, vì có lẽ nó đã được nhắc đến có khi cả hàng hơn một thập kỷ
trước chứ chẳng chơi! Mà kết quả như thế nào thì chẳng cần phải nói ai cũng biết.
Tóm lại, mấy cái quan
điểm, đề xuất trên của UBKT trước tiên xem ra là một bước đi mang tính “cách mạng
mini” (từ phạm húy!), và thứ hai là một đề xuất vừa “chơi khó” (doanh nghiệp) nhà
nước, vừa hơi bị... cũ! Chính vì thế nên tớ rất nghi ngờ tính hiện thực của chúng!
No comments:
Post a Comment