Trước tiên, phải nói ngay rằng vì đọc thấy con số nợ xấu
500 nghìn tỷ đồng mà Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới thừa nhận trong cuộc
trả lời chất vấn Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nợ xấu nên tác giả đã thử ngồi
xem lại các số liệu liên quan và giật mình vì phát hiện ra một nhầm lẫn lớn mà
không ai, kể cả tác giả, nhận ra cho đến nay.
Đó là con số ước tính tỷ lệ nợ xấu ít nhất là 15% do hãng
xếp hạng tín nhiệm Moody’s đưa ra hôm 18/2. Lưu ý rằng đây là tỷ lệ nợ xấu tính
trên tổng tài sản, theo thông báo của Moody’s. Và Moody’s thêm rằng: “(tỷ lệ
này) cao hơn nhiều tỷ lệ nợ xấu 4.7% được NHNN báo cáo vào tháng 10/2013”.
Thế nhưng, điều đáng nói là từ trước đến nay, NHNN hình
như chỉ báo cáo tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay, chứ chưa bao giờ họ báo
cáo tỷ lệ nợ xấu trên tổng tài sản như Moody’s nói ở bên trên cả. Điều này có
nghĩa là Moody’s đã “nhét chữ” vào miệng của người phát ngôn NHNN!
Và cũng đáng nói là NHNN cũng đã không để ý đến chi tiết
về tỷ lệ nợ xấu trên tổng tài sản của Moody’s, mà lại phản bác luôn Moody’s trong
một thông cáo báo chí hôm 21/2 với ý rằng con số tỷ lệ nợ xấu do NHNN công bố mới
là con số “đáng tin cậy và có cơ sở pháp lý hơn”. Nói cách khác, cả Moody’s và NHNN đã lâm vào
tình trạng “ông nói gà, bà nói vịt”!
Điều giật mình thứ hai là quy mô nợ xấu theo ước tính của
Moody’s. Nếu tính trên tổng tài sản và với tỷ lệ nợ xấu mà họ ước tính là trên
15% thì con số nợ xấu tuyệt đối của hệ thống ngân hàng Việt Nam phải lên tới
860 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2013 (tổng tài sản của hệ thống ngân hàng Việt
Nam theo báo cáo là hơn 5,7 triệu tỷ đồng vào thời điểm này).
Nếu đem con số 860 nghìn tỷ trên chia cho tổng dư nợ cho
vay của Việt Nam vào cuối năm 2013 là 3.876 nghìn tỷ đồng (theo số liệu của ADB)
thì tỷ lệ nợ xấu của Việt Nam sẽ là trên 22% của tổng dư nợ cho vay, tức còn
cao hơn rất nhiều những tỷ lệ nợ xấu mà NHNN công bố/thừa nhận từ trước đến nay
(trong thông cáo báo chí ngày 21/2, NHNN cho biết tính thận trọng bao gồm cả nợ
xấu được cơ cấu lại cao nhất thì cũng chỉ lên đến 9%).
Quay trở lại với con số nợ xấu 500 nghìn tỷ đồng mà ông
Bình mới thừa nhận, bản thân con số này cũng đã là một điều gây giật mình vì từ
trước đến nay người ta chưa bao giờ được nghe báo cáo về một khối lượng nợ xấu
nào hình như quá 200-300 nghìn tỷ đồng. Tuy có bán tín bán nghi nhưng người ta
buộc phải tin những con số nợ xấu “đẹp” hơn do NHNN công bố, để rồi đến nay mới
hay thực tế phũ phàng hơn thế nhiều!
Sự giật mình còn chưa dừng ở đó. Tuy con số 500 nghìn tỷ
này không rõ là tính đến thời điểm nào, nhưng giả sử là tính đến cuối năm. Dựa
theo tổng dư nợ cho vay cuối năm trong các năm 2011-2013 mà ADB có số liệu thì
tỷ lệ nợ xấu lần lượt là 16,3%, 13,4%, và 12,9% trong các năm 2011, 2012, và
2013 (tỷ lệ nợ xấu giảm dần vì mẫu số là tổng dư nợ tăng dần). Kể cả tính đến
thời điểm nửa năm 2014 với tổng dư nợ tăng thêm 4% thì tỷ lệ nợ xấu vẫn phải là
12,4%. Tất cả những mức này vượt khá xa con số tỷ lệ nợ xấu cao nhất mà NHNN từng
thừa nhận (9%) và còn cao hơn thế nữa nếu so với những con số NHNN thường báo
cáo là dưới 5% cho đến nay.
Thực tế trên còn có nghĩa là từ trước đến nay NHNN vẫn
che giấu nợ xấu, và không hiểu vì lý do nào đó mà con số nợ xấu 500 nghìn tỷ gần
sự thật hơn bây giờ mới được tiết lộ. Ở đây, NHNN có một khoảng trống để tự bào
chữa bằng cách cung cấp thêm thời điểm của khoản nợ xấu 500 nghìn tỷ này để
công luận có thể biết chính xác tỷ lệ nợ xấu thực sự là bao nhiêu, có thể thấp
hơn đáng kể những con số mà ta ước tính như trên.
Và cũng từ thực tế về con số nợ xấu làm bao người phải giật
mình như trên nên NHNN đã làm sứt mẻ đáng kể uy tín và mức độ tin cậy của mình.
Do đó, cho dù Thống đốc có cố gắng làm yên lòng công luận về vấn đề nợ xấu thế
nào chăng nữa, sẽ không ít người đặt câu hỏi, liệu đến một ngày đẹp trời nào
đó, một con số thực và “khủng” hơn về nợ xấu mới được thừa nhận một lần nữa? Hy
vọng rằng nếu có một con số nợ xấu mới thì nó cũng không quá lớn, đến 860 nghìn
tỷ đồng như Moody’s ước tính!
Và suy cho cùng, hiện nay nợ xấu đang và đã được xử lý
bao nhiêu, như thế nào, bằng công cụ gì v.v... như NHNN đang giải trình nghe rất
... khả quan để làm yên lòng dân chúng thì chỉ có NHNN mới biết, và NHNN nói thế
nào thì dân chúng đành biết thế, đành tin thế, chứ có cách gì kiểm chứng được,
trừ sự “tự giác” của NHNN?
No comments:
Post a Comment