---------------------------------------------------------------------------------
TL viết: All in all, tương đối nhất trí với quan điểm của
anh, có 1 vấn đề này: biện pháp sáp nhập, xử lý các NHTM cổ phần nhỏ xuất phát
từ mục tiêu khó khăn và phức tạp nhưng phải làm được và làm tốt là xóa bỏ sở hữu
chéo giữa các NHTM, 1 số DN lớn và 1 số nhân vật có máu mặt trong giới. Hiện tại, số lượng khác hàng lớn
và người có liên quan (bao gồm các loại dây nhợ sở hữu chéo) thường chiếm chắc
phải quá 3/4 tổng dư nợ toàn hệ thống. Cộng thêm với việc sở hữu chéo nhau sẽ
làm chartered capital của các NHTM được đẩy lên cao, thực chất là vốn "ảo".
Em ko có thời gian nên nói qua thế. A có thêm cao kiến gì thì xin chỉ giáoT.L
Ngọc trả lời: Vấn đề sở hữu chéo không phải là vấn đề mới, chỉ có riêng ở Việt Nam mà đã có tiền lệ. Anh không biết chắc về chuyện này có ở những nơi nào, mức độ như thế nào nên không dám nói nhiều/liều, nhưng có điều chắc chắn là một vấn đề lớn ở Nhật khi tình trạng sở hữu chéo giữa các tập đoàn, công ty lớn là khá phổ biến. Và hình như luật pháp Nhật cũng vẫn để nguyên cho tình trạng này (đồng chí nào biết thì sửa chữa/bổ sung giúp tớ nhé). Anh không nhớ rõ lắm hậu quả của vấn đề này, chỉ võ đoán rằng nó sẽ làm tăng rủi ro cho đổ vỡ mang tính hệ thống khi một thằng chết sẽ kéo theo nhiều thằng khác chết. Vì vậy, anh suy ra rằng việc sở hữu chéo thực ra sẽ chẳng bao giờ được đặt ra/thành vấn đề ở Việt Nam nếu hệ thống ngân hàng chưa phải đối mặt với nguy cơ khủng hoảng mang tính hệ thống, và nếu NHNN không ra cái luật yêu cầu các ngân hàng thương mại phải đáp ứng được quy mô vốn tối thiểu là bao nhiêu. Do cái yêu cầu này, các ngân hàng biết là không đáp ứng được thì buộc phải tìm cách xoay bằng cách sở hữu chéo như vậy. Cách xử lý thực ra đơn giản, hãy lờ đi chuyện này (nếu chuyện sở hữu chéo chỉ là giữa một nhóm ngân hàng không lớn, và do đó sẽ không làm tăng rủi ro đổ vỡ hệ thống), và/hoặc không buộc các ngân hàng phải đáp ứng được quy mô vốn tối thiểu nữa. Anh cũng luôn nhấn mạnh rằng, giống quy mô của doanh nghiệp, không cần phải ra cái yêu cầu ngân hàng phải có vốn tối thiểu là bao nhiêu mới được hoạt động. Thay vào đó, chỉ cần ra cái yêu cầu (và theo dõi sát sao) là các ngân hàng phải luôn đáp ứng được tỷ lệ an toàn vốn theo các tiêu chuẩn thế giới (Basel II, III) là ok rồi.
À mà viết đến đây, anh chợt nhớ ra là xu hướng sở hữu chéo này hiện vẫn là phổ biến trên thế giới khi mà ngân hàng trên thế giới này mua cổ phần của ngân hàng trên thế giới kia đấy chứ? Tức là chuyện sở hữu chéo này vẫn được thừa nhận và coi là bình thường trên thế giới, trừ khi cơ quan có thẩm quyền của một quốc gia không cấp phép cho một thương vụ mua bán nào đó kiểu này.
TL viết: Trước hết phải cảm ơn anh vì quick reply, thôi bây giờ ta chơi bài ngửa với nhau nhé. Anh đọc của em từ đầu thì thấy em vừa đưa ra lý do bào chữa cho vấn đề hạ lãi suất, vừa đưa ý kiến phản bác chuyện đấy. Về mặt học thuật, đa phần em nhất trí với anh, về mặt thực tiễn có những cái em tự phản biện lại chủ yếu là những vấn đề mình phải giải thích 1 cách hợp tình hợp lý để bảo vệ quan điểm, bên cạnh ổn định kinh tế vĩ mô phải bảo đảm an sinh xã hội, thế đấy. Mục đích là cần thêm thông tin, cần thêm biện luận cho các vấn đề còn ý kiến khác nhau. Tháng trước em đã nói với bạn em khi Thống đốc mới tuyên bố chứ chưa thực sự hạ lãi suất là em ko tin đấy là tín hiệu NHNN sẽ nới lỏng cstt, vì quá nhiều lý do như em nói ở trên, với cái sức ép như thế chỉ trong vòng 1, 2 tháng tới sẽ phải mạnh tay thắt chặt chứ ko thì vỡ nợ vì lạm phát, nhưng thực tế em biết là NHNN vẫn âm thầm bơm tiền, thời gian trước bơm ra mà vẫn chưa hút nổi về hết đâu, giờ tiếp tục bơm cho những chú còi thì chúng nó đúng là thâm dụng vốn nhà nước mà chả có chế tài gì để xử lý, đáng nhẽ là những chú đấy phải coi như đã được quốc hữu hóa rồi sau đấy bán lại cho ai có năng lực chứ, nó ko chịu --> NHNN cũng chịu, that's a bullshit. Một số điểm cám ơn anh nhắc em nhớ lại cái lăn tăn của em về thanh khoản của ngân hàng, nói thực lòng em ko sure về tính thanh khoản của cả hệ thống NH như báo cáo của NHNN có nói. Ngoài ra, sức của NHNN bây giờ ko thể chống đỡ nổi biến động về tỷ giá nữa đâu, theo khuyến cáo của IMF dự trữ ngoại tệ nên ko dưới 14 tuần nhập khẩu của mình giờ được 45% số đấy, lực đâu ra? Chưa kể tiềm lực của black market giờ khác xưa nhiều lắm rồi. Nhưng để phản bác 1 cách hợp tình hợp lý và đưa ra giải pháp thật sự hữu hiệu là vấn đề em thực sự chưa nghĩ ra hết. Thế nên cần thêm phản biện của những nhà kinh tế học khác. Về phần DN, những DN còn sống sót và làm ăn chân chính, đúng là lãi suất cao ảnh hưởng đến họ nhưng ko thể hại chết họ, cái họ muốn chăng giá mà được tiếp cận vốn rẻ của nhà nước, vấn đề này thì no way. Còn tiếp tục duy trì lãi suất cao thế này lâu dài chắc làm kiệt quệ sức lực DN nhưng 1 thời gian nữa thì ko vấn đề gì. Những thằng kêu nhiều nhất thường là gặp vấn đề với NH, như phân tích ở trên những chú đấy chết chủ yếu vì BĐS và chứng khoán thôi, quan điểm của em là tranh thủ thanh lọc luôn, ngân hàng nhà mình luôn tiềm ẩn "moral hazard" một cách nặng nề thế nên cái khó lại càng thêm khó. Nhưng vấn đề các bác lăn tăn, mấy chú ra đi kéo theo hàng vạn hàng vạn người làm công, xử lý sao đây? Chả may có bất ổn gì về xã hội thì... cái đấy các bác còn lo hơn lạm phát nhiều. Thế nên để phân tích làm sao cho được cái đấy lại là vấn đề khác. Bên tỷ giá, theo anh có nên phá giá VND tiếp không? Devaluation VND thì sẽ làm gánh nợ bằng ngoại tệ tăng khơ khớ đấy, giải quyết sao đây anh? Tất nhiên, 1 mặt nó tốt cho XK nhưng, mặt khác mình toàn nhập siêu, e đoán khả tăng vài tháng tới nhập siêu tăng lên thì depreciation cũng oải? Thả nổi tỷ giá ai cho? Chắc phải nhờ anh George vào speculative attack phát quá hehe. Anh đánh giá thế nào về sự phối hợp chính sách tiền tệ và tỷ giá, làm gì thì tốt theo quan điểm của anh? Về vấn đề bẫy thanh khoản em vẫn chưa 100% tán thành với anh nhưng em phải công nhận là thị trường và các con số báo cáo ko thể phản ánh thực tế, bởi trần lãi suất, bởi neo tỷ giá. Nếu thanh khoản tốt thực sự đã ko có chuyện các chi nhánh NHTM đua nhau lách luật để huy động vốn rồi, và bây giờ quả là vì họ sợ bị tóm chứ thả ra chắc lãi suất sẽ tăng kha khá. Để xem số liệu ngân hàng tháng tới thế nào, sau 1 tháng thực hiện chính sách này.
T.L
Ngọc trả lời: Anh không bàn thêm về những vấn đề em nêu ra
trước cái đoạn nói về tỷ giá nữa, vì em cũng đã có câu trả lời (một phần) cho
chúng rồi, và phần vì các câu trả lời cũng chỉ mang tính tương đối thôi. Anh chỉ
bàn thêm về chuyện có nên phá giá VND tiếp tục không. Theo anh thì nên phá giá
khi có áp lực. Áp lực này thể hiện rõ khi NHNN phải (tiếp tục) dùng các biện
pháp hành chính (mạnh hơn) để giảm áp lực. Trước đây anh có viết một bài nhan đề
“Khi VND lên giá” đăng trên VnEconomy (bản đầy đủ thì chẳng hiểu tại sao lại xuất
hiện ở Dân Trí; em google để tải về xem), trong đó có phân tích thiệt hơn chuyện
VND lên giá hay xuống giá so với USD, và kết luận cuối cùng là phá giá vẫn hơn.
Mới đây hơn (hồi tháng 12 thì phải) thì trên VEF anh có đăng bài “Nên ứng xử thế
nào với tỷ giá VND”, anh cũng khuyên là không nên cố gắng kiềm giữ tỷ giá, và tốt
nhất là NHNN nên lựa chọn thái độ mập mờ, đừng có ra miệng tuyên bố là sẽ ổn định
tỷ giá, mà cũng đừng thừa nhận là sẽ phá giá. Em lưu ý là trong bài trên VEF,
anh phân tích rằng phá giá VND thì chỉ có nợ nước ngoài của các doanh nghiệp là tăng lên khi tính bằng
VND, và chúng sẽ luôn kêu gào phải ổn định tỷ giá (thậm chí là tăng giá VND),
vì chỉ có NHNN bị thiệt khi phải bù lỗ cho chúng nếu cố gắng ổn định tỷ giá bằng
cách xuất dự trữ ngoại tệ ra. Đối với nợ Chính phủ, khi ổn định được tỷ giá thì
có nghĩa là NHNN mất đi một phần dự trữ ngoại tệ tương ứng để ổn định tỷ giá.
Còn nếu phá giá thì nợ Chính phủ có tăng lên khi tính bằng VND nhưng bù lại, quỹ
dự trữ ngoại tệ của NHNN không suy xuyển, và tức là Nhà nước Việt Nam không thiệt
hại gì về net cả (VND thì do NHNN in ra, tổng số USD Nhà nước Việt Nam cần trả
nợ thì không đổi), và chỉ có bọn doanh nghiệp là bị thiệt hại vì phải mất thêm
nhiều VND hơn mua cho đủ số ngoại tệ đã vay để trả nợ.
Về phối hợp chính
sách tiền tệ và tỷ giá, câu hỏi này quá rộng, vì câu trả lời sẽ tùy thuộc vào từng
hoàn cảnh, từng thời điểm. Chẳng hạn, lúc này, lạm phát vẫn còn cao, kỳ vọng lạm
phát vẫn còn, thì việc mở rộng chính sách tiền tệ là điều cần cực kỳ cẩn trọng,
nên, vì thế, lãi suất sẽ nên/phải đừng có hy vọng sẽ giảm nhanh chóng. Hậu quả/kết
quả của chính sách tiền tệ có nới lỏng nhưng thận trọng như vậy sẽ dẫn đến áp lực
phá giá VND sẽ vẫn còn, nhưng ở mức ít hơn nhiều (lưu ý là với điều kiện không
đổi về mức độ tự do lưu chuyển vốn ra vào Việt Nam) và NHNN có thể có nhiều
room để điều chỉnh tỷ giá hơn (nhưng vẫn nên theo hướng phá giá dần theo hướng
nới lỏng của chính sách tiền tệ, dù lộ trình, mức độ và thời điểm phá/điều chỉnh
tỷ giá nên là bất ngờ với thị trường để dẹp speculation).Về chuyện lãi suất sẽ tăng vọt sau khi bỏ trần lãi suất, anh đã nói đó là kết quả có thể nhìn thấy trước. Nhưng điều quan trọng là sau đó. Mà như anh đã nói (và tin như vậy), sau một thời gian (có thể chưa biết trước được), lãi suất cả huy động và cho vay đều sẽ phải hạ đi. Dù kết quả có thế nào chăng nữa nhưng phương án bỏ trần lãi suất sẽ cho kết quả đỡ xấu hơn là phương án duy trì hoặc, tệ hơn, thậm chí là hạ trần lãi suất huy động xuống nữa.
1. TL comment: Về trường hợp của Nhật, theo em biết thì sở hữu chéo giữa doanh nghiệp và ngân hàng là đặc thù văn hóa kinh doanh của họ, điều này tạo ra lợi thế là họ có thể sử dụng sự hiểu biết về nhau thông qua quan hệ gần gũi này để hợp tác kinh doanh khá hiệu quả, tuy nhiên vấn đề này sẽ tạo ra asymmetric information với các counter-partner khác, cản trở việc các đối tác trong nước và đặc biệt nước ngoài khác tiếp cận với doanh nghiệp Nhật. Thực tế thấy rõ là người dân Nhật thấm nhuần quan điểm này lắm, các DN của họ hầu hết chỉ sử dụng vốn của NH Nhật, các NH Nhật cho vay ưu đãi với các dự án ở mình thì luôn cố ép mình phải sử dụng DN Nhật. Vấn đề là, vì họ coi đó là văn hóa kinh doanh của mình nên họ xây dựng thể chế phù hợp với việc sở hữu chéo, hơn nữa trình độ và văn hóa của người Nhật cũng khác với Việt Nam chúng ta anh ạ (đơn cử như thảm họa sóng thần năm ngoái, văn hóa ứng xử và sự đoàn kết của người Nhật khiến cả thế giới ngưỡng mộ nếu (trộm vía không phải) ở VN mà có thảm họa như thế chắc loạn to, chả nói đến VN mà Mỹ còn loạn sau cái siêu bão Katchisa gì đấy ý chứ). Các nước khác, vấn đề sở hữu chéo cũng không mới và theo em nhớ thì đến nay vẫn chưa có hậu quả gì đáng kể. Tuy nhiên, trường hợp của Việt Nam thì hơi khác anh ạ, chứ cho 1 phần lý do như anh nói là do quy định về chartered capital nhưng nhiều nước cũng có quy định về chartered capital mà anh. Bản chất của mình là khá nhiều DNNN , NHTMNN đầu tư vốn vào cả NHTMCP, các công ty con công ty liên kết của các NHTM này, làm cho mạng lưới sở hữu chéo của mình bùng nhùng hơn cả mạng nhện, việc này lợi cho thì trường thì ít hại cho thị trường thì nhiều. Về mặt pháp lý, VN ko khuyến khích vấn đề sở hữu chéo này tuy nhiên không cấm mà chỉ hạn chế, nhưng hạn chế kiểu gì cũng bị lách. Từ sở hữu chéo này 1 lượng vốn của NH chỉ tập trung cho 1 số lượng nhỏ khách hàng, theo lý thuyết về tiền tệ ngân hàng thì sẽ gây rủi ro lớn cho hệ thống. Bản chất của NH là trung gian tài chính luân chuyển vốn từ dân cư sang những thành phần cần vốn, nếu để hiện trạng này thì vai trò trung gian của ngân hàng sẽ giảm sút. Trên thực tiễn xảy ra nhiêu chuyện liên quan đến vấn đề này nên theo quan điểm của em là cần phải giải quyết vấn đề này, ko cấm nhưng ko cho lách luật."
ReplyDeleteNgọc trả lời (không hiểu sao comment của em không hiện lên đây): Em đã tự mình phủ định ý kiến của mình rồi đấy, khi em nói rằng: “Về mặt pháp lý, VN ko khuyến khích vấn đề sở hữu chéo này tuy nhiên không cấm mà chỉ hạn chế, nhưng hạn chế kiểu gì cũng bị lách”. Nếu kiểu gì cũng bị lách thì tốt nhất đừng cấm và cứ cho lách luật.
Cấm thì phi thị trường nhưng không hạn chế thì sập hệ thống anh ạ. VN chả giống ai, nếu ko giải quyết được mấy thứ sở hữu chéo lùng bùng thì toi. Bản chất sở hữu chéo ở mình chả giống mấy nước kia đâu anh, toàn các đại ka súng to đứng sau thâu tóm chi phối thị trường, bơm tiền theo sở thích thế thì làm sao thị trường chả có "bão". Thời điểm hiện nay, việc hạn chế theo em là cần thiết anh ạ
ReplyDeleteNhưng vấn đề là em hạn chế kiểu gì? Đến những chuyện đơn giản như trần lãi suất mà còn không kiểm soát được mà. Anh đang định viết về đề tài chính sách hành chính làm tăng chi phí xã hội lên nhiều. Không quản lý được bằng các chính sách kinh tế thì dùng chính sách hành chính, vừa không mấy hiệu quả lại vừa gây tổn thất lớn cho xã hội về mặt chi phí và các bóp méo khác.
Deleteà cũng phải nói lại hạn chế ở đây là trong luật các TCTD giới hạn các tỷ lệ về sở hữu, tỷ lệ góp vốn... Ko khuyến khích sở hữu chéo theo kiểu sở hữu bùng nhùng lũng đoạn thị trường và cũng để tránh tập trung vốn vào một số ít khách hàng @#! gì đấy, trong khi nhiều người khác ko tiếp cận được vốn ngân hàng
ReplyDeleteCác tập đoàn và tổng công ty nhà nước thì phải thoái vốn ra những lĩnh vực này để hạn chế một phần nào đó. Còn phía tư nhân chỉ những trường hợp vi phạm mà có chứng cứ rõ ràng thì mới xử lý được theo thôi anh, làm gì xử lý theo kiểu hành chính được, có những chú NHNN bơm vào để xử lý vấn đề solvency chứ chả phải liquidity nữa, đáng lẽ ra mình phải quốc hữu hóa những thằng đấy chứ, thế mà nó còn ko chịu phát hành cổ phần cho NHTW nắm giữ chứ đừng nói đển quốc hữu hóa. Em hỏi anh chả phải là "cướp" thì là gì. VN thì còn nhiều "gay" lắm anh ạ
DeleteAnh đồng ý là không khuyến khích, không cho phép trên luật lệ, nhưng thực tế thì tốt nhất là lờ nó đi. Giống như chuyện quản lý gái điếm. Tốt nhất là lờ đi, mặc dù công khai là cấm, vì đằng nào cũng không cấm, không quản được. À, chắc em cũng biết nhưng anh cứ lấy ví dụ thêm nữa là SMBC có nắm giữ cổ phần của Eximbank đấy. Nếu mà cấm/quản thì cũng “gay” đấy chứ?
DeleteThế thì là do NHNN bất lực/không muốn làm đến nơi đến chốn. Quyền trong tay, bắt chết là phải chết mà không làm được thế. Mà đã như vậy rồi thì e rằng làm các việc khác (quản lý chuyện sở hữu chéo) cũng chẳng có mấy hiệu quả.
DeleteÍt nhiều anh cũng thông cảm, NHNN quyền to thật, bắt thằng nào chết là thằng đấy phải chết. Nhưng bọn đấy nó lại chơi với cây gậy thần đập chết được NHNN, theo anh thì ai ăn ai??? Nguyên nhân sâu xa nhất vẫn là dependent central bank
ReplyDeleteNếu nói như em thì sẽ chẳng có một quy định gì của NHNN có tác dụng cả vì cần lách thì bọn này sẽ dùng gậy điều khiển NHNN. Mà nếu như vậy thì chẳng cần phải ra quy định vốn tối thiểu hoặc trần lãi suất huy động làm gì cả. Mọi chuyện đều chỉ mang tính tương đối thôi.
DeleteNói vậy nhưng vẫn phải có luật lệ đàng hoàng, chờ qua thời bão tố lại đến hồi thái lai anh ơi. Về mấy con số NHNN công bố như anh nói em thấy hơi nghi ngờ, chả biết đâu mà lần. Mấy hôm nay em bận ko có thời giờ xem tuyên bố của Thống đốc
Delete